Avustralya: Olasi bir Çin-Tayvan çatismasinda ABD'yi destekleme sözü vermedikDilara Karatas
admin
CANBERRA (AA) - Avustralya Savunma Bakani Richard Marles, ülkesi ile Ingiltere ve ABD arasinda imzalanan nükleer enerjiyle çalisan denizalti üretimi anlasmasi AUKUS'un, Tayvan meselesi nedeniyle Çin ile çikabilecek olasi bir çatismada, ABD'nin yaninda yer alacaklarini gösteren bir "taahhüt" olmadigini bildirdi.
ABC News'in Insiders programinda konusan Savunma Bakani Marles, ABD'nin, Avustralya'dan nükleer enerjili denizaltilari çatisma durumunda kullanmaya yönelik söz almadan, Virginia sinifi 5 denizaltiyi teslim etmeyecegi yönündeki iddialara karsilik, AUKUS anlasmasinin olasi bir çatismada ABD'yi destekleme "taahhüdü" anlamina gelmedigini belirtti.
Nükleer enerjili denizaltilarin "asil amacinin Güney Çin Denizi üzerindeki ticaret yollarini korumak" oldugunu aktaran Marles, Virginia sinifi denizaltilarin 2030 yilinda Avustralya'ya teslim edildigi andan itibaren "tamamen" Avustralya hükümetinin kontrolünde olacagini vurguladi.
Öte yandan Marles, "Nükleer enerjili denizaltilar savas baglaminda faaliyet gösterme kapasitesine sahip ancak buradaki ilk amacimiz bölgenin istikrarina katki saglamak." dedi.
- Çin-Tayvan anlasmazligi
Çin'de Ikinci Dünya Savasi'nin ardindan Çan Kaysek liderligindeki Çin Milliyetçi Partisi (Koumintag) güçleri ile Mao Zidong önderligindeki Çin Komünist Partisi (ÇKP) güçleri arasinda yasanan iç savasta galip gelen Komünistler, 1 Ekim 1949'da Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulusunu ilan etmisti.
Iç savasi kaybeden Koumintag üyeleri ise Tayvan'a yerlesip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarinin Ada'da devam ettigini ileri sürerek Taipei'de geçici hükümet kurmustu.
Çin Halk Cumhuriyeti'nin, kendi topraklarinin parçasi oldugunu savundugu Tayvan, 1949'dan bu yana fiili bagimsizliga sahip bulunuyor. Çin ana karasi ile Tayvan arasindaki ayrilik ve egemenlik ihtilafi halen sürüyor.
Pekin, "tek Çin" ilkesini vurgulayarak Tayvan'in dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik iliskiler kurmasina, Birlesmis Milletler ve diger uluslararasi kuruluslarda temsil edilmesine karsi çikiyor, kendisini taniyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik iliskileri kesmesini sart kosuyor.
- AUKUS anlasmasi
Avustralya, Ekim 2021'de ABD ve Ingiltere ile nükleer denizalti teknolojisi alaninda isbirligini öngören AUKUS anlasmasini imzalamisti.
3 ülkenin isimlerinin Ingilizcedeki kisaltmasindan olusan "AUKUS" adli güvenlik anlasmasi uyarinca Güney Avustralya eyaletinin baskenti Adelaide'deki tersanelerde en az 8 nükleer enerjiyle çalisan denizalti insa edilecek.
Anlasma uyarinca Avustralya'nin sahip olacagi nükleer enerjili denizaltilar, Hint-Pasifik'te istikrari desteklemek ve anlasmaya taraf olan ülkelerin ortak degerleri ile çikarlarinin korunmasina katki sunmak için kullanilacak.
Hint-Pasifik bölgesinde Çin'in büyüyen askeri varligina karsi yapildigi açiklanan AUKUS anlasmasina tepki gösteren Çin Disisleri Bakanligi Sözcüsü Cao Licien, "anlasmanin bölgesel baris ve istikrari ciddi sekilde baltalayacagi" elestirisinde bulunmustu.
AUKUS'un ardindan Avustralya, "nükleer güce ulasmadan önce nükleer denizaltilara kavusacak ilk ülke" olarak kayitlara geçecek.
