Arastirma: Çin'de 2 ayda 1,87 milyon kisi Kovid-19'dan ölmüs olabilirEmre Aytekin

PEKIN (AA) - Bilim insanlari, Çin'de Aralik 2022'de Kovid-19 tedbirlerinin gevsetilmesinin ardindan ortaya çikan salgin dalgasinda, 2 ayda 1,87 milyon kisinin yasamini yitirmis olabilecegini öne sürdü.

ABD'nin Seattle sehrindeki Fred Hutchinson Kanser Merkezi'nden arastirmacilar, sonuçlarini JAMA Tibbi Arastirma Agi'nda yayimladiklari çalismada, Çin'deki üç üniversitenin vefat ilanlari ve ülkede yaygin kullanilan Baidu arama motorunda ölümle ilgili anahtar sözcük sorgularindan elde ettikleri verilerle, Aralik 2022 ve Ocak 2023 tarihlerinde "ölüm fazlasi" rakamlarina iliskin tahminde bulundu.

Ölüm ilanlarinda ve anahtar sözcük sorgularindaki önceki yillara kiyasla artisi hesaplayan ve bunun genel nüfusa izdüsümünü yapan arastirmacilar, ülkede Kovid-19'un kitlesel ölçekte yayildigi iki ayda, 30 yas üstü 1,87 milyon insanin hastaliktan ölmüs olabilecegini sonucuna vardi.

Arastirmacilar, baskent Pekin'deki Peking Üniversitesi ve Çinghua Üniversitesi ile ülkenin Heylongciang eyaletindeki Harbin Teknoloji Enstitüsünün Ocak 2016-Ocak 2023 arasi yayimladigi vefat ilanlarinda yaptigi incelemede, Aralik 2022 ve Ocak 2023 tarihlerinde ölümlerin, önceki yillara kiyasla kitlesel yayilmanin daha genis oldugu Pekin'deki üniversitelerde yüzde 400, Harbin'deki üniversitede ise yüzde 56 arttigini tespit etti.

Ayrica, "sendrom takip verisi" olarak adlandirdiklari Baidu sorgularini analiz eden arastirmacilar, söz konusu dönemde arama motorunun endeksinde "cenaze evi", "kremasyon" (naasin yakilmasi islemi), "krematoryum" (naaslarin yakildigi yer) ve "defin" sözcüklerinin Çin anakarasindaki tüm bölgelerdeki artis sikligini hesapladi.

Arastirmacilar, ülkenin batisinda uzak ve daginik bir bölge olan Tibet Özek Bölgesi disinda ülkenin tüm eyalet ve bölgelerinde ölümle ilgili anahtar sözcüklerinde sorgulanma sikliginda artis oldugunu gözledi.

Pekin ve Harbin'de üniversitelerdeki ölüm ilanlarinin artisi ile ölümle ilgili sözcüklerin sorgularindaki artis arasinda yakin baginti oldugunu tespit eden arastirmacilar, karsilastirmali verilerden ülke genelindeki olasi ölüm fazlasinin izdüsümünü yapti.

Arastirmacilar, Kovid-19 tedbirlerinin kaldirilmasini izleyen iki ayda, 30 yas üstü nüfusta geçmis yillara kiyasla 1,87 milyon fazla ölüm oldugu yönünde kestirimde bulundu.

- "Ölüm fazlasi"

Salgin hastalik dönemlerinde bir ülkede ölüm rakamlari konusunda tereddütler oldugunda gerçek can kaybi sayisinin tespit edilmesi için, nüfus istatistiklerinde güncel ölüm sayilarini geçmis yillarla kiyaslanarak "ölüm fazlasinin" hesaplanmasi geçerli yöntem kabul ediliyor.

Çin'de 2021 ve 2022 yillarindaki nüfus istatistikleri kiyaslandiginda, 2021'de 10,14 milyon olan ölüm sayisinin 2022'de 10,41 milyona çiktigi, iki yil arasinda 270 bin "ölüm fazlasi" oldugu görülüyor.

Çin hükümeti, Kovid-19 tedbirlerinin kaldirilmasinin ardindan virüse bagli ölüm istatistiklerini açiklamayi birakirken salginin etkili oldugu iki ayda geçmis yillara kiyasla 60 bin fazla ölüm oldugunun tahmin edildigini bildirmisti.

Çin'de Kovid-19 salgininin basindan beri, "sifir vaka" olarak adlandirilan, büyük çapli kapanma, karantina ve seyahat kisitlamalarini gerektiren salgin kontrol tedbirlerinin 7 Aralik 2022'de aniden kaldirilmasiyla vakalar hizla artmis, ülke bugüne dek görülen en büyük kitlesel yayilmayla karsi karsiya kalmisti.

Çin Hastalik Kontrol ve Önleme Merkezi, kisitlamalarinin kaldirilmasiyla ortaya çikan salgin dalgasinda nüfusun yüzde 82,4'ünü olusturan, 1 milyardan fazla insanin virüse yakalandiginin tahmin edildigi bildirilmisti.