Yaz boyunca güneşin altında terledik; şimdi televizyonlar da kolları sıvayıp yeni sezon dizilerini fırlattı ortaya. Fragmanlara göz attım; galiba artık “romantik kaçış” pek moda değil. Yerini dram, suç, çatışma aldı. Kimi dizide silah patlıyor, kimisinde ihaneti, suç örgütlerini, karanlık geçmişleri vs. vs. görmeye başlıyorsun. Bu durum beni düşündürüyor: genç kuşak bunları izlerken ne anlıyor? Hangi karakterin sözleri, hangi eylemleri “haklı” gibi gösteriliyor? Hangi yanlış davranış “kötü ama havalı” algısıyla süsleniyor?

Güncel Türk Dizilerinden Örnekler

Gözleri Karadeniz (ATV) – İstanbul’a dönen bir karakterin, eski kökenlerine dair sırların açığa çıkması, güç mücadelesi ve aile içi çatışmaların suçla yıkanmış geçmişle harmanlanması fragmanlarından belli oluyor. Suç işleyen aile, iktidar için kirli işlere giriyor.

Sahipsizler – Bu dizi daha çok toplumsal mağduriyet ve dram üzerine olsa da suç unsuruna rastlanıyor; sokak çeteleri, adaletsizlik, bazen polis / yasa dışı yöntem çatışmaları gibi. İzleyicide hem empati hem öfke duygusu oluşturuyor.

Rol Model Algısı ve Gençlerin Etkilenmesi

Fragmanda karizmatik duran bir lider figürü, giderek acımasızlaşabiliyor ama ekran sonunda “sonunda adalet yerini buldu” gibi tatlı bir kapanışla birlikte geliyor. Bu; genç izleyicilere “zorbalık, tehditle sonuç elde edilir, karakterin karizması oradan gelir” algısını kazandırabilir.

Gençler sadece fragmanı izleyerek bile “o karakterin duruşu, o sert bakışı” benimsiyor olabilir. Sosyal medyada rol model haline gelen karakterlerin davranışları taklit ediliyor: giyim tarzı, kullandığı cümleler, öfke patlamaları… Bu sadece eğlence değil, kimliğin bir parçası hâline geliyor.

Ama… Diziler Tek Başına Kötü Değil

Yine de bütün suç & şiddet içeriklerini karanlık bir çerçevede görmek istemem. Çünkü bazı diziler suç temasını sadece “heyecan” için değil, toplumsal yarayı göstermek, karakterin dönüşümünü anlatmak, adalet mekanizmasını sorgulamak için kullanıyorlar. Örneğin Cennetin Çocukları adlı dizide fragmanından anlaşıldığı kadarıyla, suç dünyasından kaçma çabası, aidiyet, ikinci şans gibi daha insani, umut veren öğeler var.

Yani, suçun, şiddetin olduğu sahneler tek başına problem değil; önemli olan bu sahnelerin nasıl sunulduğu, sonuçlarının ne gösterildiği, karakterin suçla yüzleşip yüzleşmediği…

Yeni sezon dizilerinin fragmanlarında suç ve şiddet yükselişte. Bu, izleyici taleplerinden, reyting yarışından, izleyicide “gerginlik arayışı”ndan besleniyor olabilir. Ama hepimiz izleyici olarak seçimimizle bu döngüye dahil oluyoruz ya da olmuyoruz…