Tunus’taki Gabes Körfezi'ne sizan kimyasal atiklar canlilarin ölümüne neden oluyorMehmet Akif Turan- Tunus Köylü Sendikasi üyesi Salih Guma:- “Körfezin dibini kapsayan kimyasal atiklar, aralarinda karides ve ahtapotun da oldugu birçok deniz canlisinin yok olmasina neden oldu. Dogaya karisan kimyasal atiklar, ekolojik dengeyi bozarak bölgenin çöllesmesine neden oluyor”- “Maalesef her yil bir balik türünü kaybediyoruz. Tarim Bakanliginin destegiyle balikçilara bir dizi tesvik projeleri mevcut. F

TUNUS (AA) - MEHMET AKIF TURAN - Tunus’un güney kesimindeki kiyilara ev sahipligi yapan Gabes Körfezi'ndeki fabrikalarin saçtigi zararli kimyasal atiklar, bölgedeki canlilarin ölümüne neden oluyor.

Gabes Körfezi'nde yer alan ve 1972 yilinda kurulan Tunus Kimyasal Tesisleri’ne bagli fabrikalarda ülkenin güneyinde çikarilan fosfat isleniyor. Tesislerde ülkenin tüm fosforik asit üretiminin yüzde 57’sinin elde edildigi belirtiliyor.

Bölge halki, "çevre felaketine" neden oldugunu savundugu fabrikalarin kapatilmasi için yillardir mücadele veriyor.

Tunus Köylü Sendikasi üyesi, denizci Salih Guma, AA muhabirine yaptigi açiklamada, kirmizi ton baligi, ahtapot, karides ve diger degerli deniz ürünleriyle ünlü Gabes Körfezi'nde faaliyet gösteren fabrikalarin neden oldugu sorunu tüm çabalarina ragmen engelleyemediklerini söyledi.

- Gabes Körfezi'nde balikçilik ölüyor

Bölge sakinlerinin çogunun balikçilikla geçindigini aktaran Guma, “Balikçilik eskisi gibi degil, avlanacak degerli deniz ürünleri azaldikça bölgedeki balikçilik da ölüyor. Gabes Körfezi'nin dibini kapsayan kimyasal atiklar, aralarinda karides ve ahtapotun da oldugu birçok deniz canlisinin yok olmasina neden oldu. Dogaya karisan kimyasal atiklar, ekolojik dengeyi bozarak bölgenin çöllesmesine neden oluyor.” diye konustu.

Devletin balikçilara destek olmak için Körfez'e yengeç biraktigini belirten Guma, söyle devam etti:

“Maalesef her yil bir balik türünü kaybediyoruz. Tarim Bakanliginin destegiyle balikçilara bir dizi tesvik projeleri mevcut. Fakat deniz temiz kalsaydi bizim bu tesviklere ihtiyacimiz olmayacakti. Bölgeye birakilan yengeçler balikçilik için iyi ama eskiden kazandigimiz gibi iyi kazanamiyoruz. Ag takimlarimiz yengeçlerden önceki dönemde 10-15 yil dayanirken artik 2-3 yilda bir degistirmek zorunda kaliyoruz. Bir kilo ag, 3 ila 6 dinarken (1 ila 2 dolar) artik 24 dinar (8 dolar) civari.”

- Kimyasal atigin kaynagi fabrikalar kapatilmadi

Tunus’ta 2011 yilinda yasanan devrimin ardindan bölge halkinin, kimyasal atigin kaynagi olan fabrikalarin kapatilacagini umdugunu ancak aradan 12 yil geçmesine ragmen, fabrikalarin hala ayni sekilde çalismasina anlam veremediklerini dile getiren Guma, “Fabrika içinde bazi ünitelerin yerlerinin degistirildigini duyduk ve umutlandik. Fakat herhangi bir degisiklik olmadi. Fabrikalar kapatilmasa dahi sadece atiklarini denize ve çevreye salmasalar yeterli olacak. Biz, bölgenin çöllesmesine engel olmak ve yasanan çevre felaketinin sona ermesi için mücadele ediyoruz.” diye konustu.

- Ölü deniz kaplumbagalari kiyiya vuruyor

Gabes Körfezi'nde çalismalar yürüten Tunus Sulak Alanlari Koruma Dernegi aktivistlerinden Abdunnasir Galis de bölgedeki "çöllesmeden dolayi" artik ölü deniz kaplumbagalarina denk gelmeye basladiklarini söyledi.

Sadece son bir haftada 2 ölü kaplumbaganin kiyiya vurdugunu belirten Galis, “Firsat buldukça deniz kaplumbagalarini kurtarmaya çalisiyoruz. Maalesef genelde öldükten sonra haberimiz oluyor. Gabes Deniz Bilimleri Enstitüsü, Ulusal Muhafizlar ve Çevre Bakanligi çalisanlari ve bölge halkinin destegi ile bölgedeki kirlilige karsi ortak mücadele etmeye çalisiyoruz.” dedi.

Denizdeki zenginligin korunabilmesi için öncelikle zararli atiklarin çevreye birakilmasina engel olmak gerektigini vurgulayan Galis, sözlerini söyle sürdürdü:

“Denizdeki canlilardan en küçükleri bile bir zincirin halkasi. Deniz zenginligini korumanin temel çekirdegi deniz canlilarini korumak ve farkindalik yaratmak. Bölgedeki deniz kaplumbagalari, Gabes Körfezi'ne yiyecek bulmak ve yuva yapmak için geliyor. Bölgedeki kimyasal kirlilikten ve balikçi aglarina takilan kaplumbagalar kaçamadiklari taktirde ölüyorlar. Kaplumbagalarin ölüm nedenlerinin basinda yanlis avlanma olsa da kirlilikte bu etmenlerden biri.”

- Çevre kirliligi tarimi ve turizmi de olumsuz etkiliyor

Gabes’te çiftçilik yapan Abdulhamit et-Tevadi ise çevre kirliliginin tarimi ve turizmi de olumsuz etkiledigine dikkati çekti.

Gabes’teki kiyilarin turistlerin ilgisini çektigini vurgulayan Tevadi, “Selam, Gannus ve Senini plajlari, Gabes’teki turizm bölgelerinin arasinda. Kimyasal atiklarin denize karismasinin ardindan artik geceleri uyuyamaz hale geldik. Tarim eskisi gibi degil, çevre kirliliginden dolayi ürünlere kimyasal atiklar karisiyor. Kimyasal tesislerin buradan tasinmasi için kimi kime sikayet edecegimizi bilmiyoruz. Bu durumu sadece Allah’a havale ediyoruz.” diye konustu.

Yetkililere seslerinin duyuramadiklarini vurgulayan Tevadi, “Bizim ortamimiz eskiden böyle degildi. Turizm çok iyiydi. Alman, Ingiliz, Fransiz her milletten turist Gabes’e gelirdi. Birçok isletme vardi ve bölgedekilere bir kazanç kapisiydi. Ama simdi geceleri limandan gelen kötü kokulardan dolayi pencerelerimizi siki sikiya kapatiyoruz. Burada dogdum, burada büyüdüm, baska gidebilecegim bir yer yok. Bu felaketten ne zaman kurtulacagiz bilemiyorum.” ifadelerini kullandi.