Kaçak saniklar hakkinda yargilama yapilabilmesine iliskin kanun hükmüne iptalIsmet Karakas- Anayasa Mahkemesi, kaçak sanik hakkinda yargilama yapilabilecegini ancak sorgusu yapilmayan sanigin mahkum edilemeyecegini düzenleyen CMK'nin 247. maddesinin 3. fikrasini Anayasa'ya aykiri buldu- Iptal hükmü 9 ay sonra yürürlüge girecek

ANKARA (AA) - Anayasa Mahkemesi (AYM), 5271 sayili Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) kaçak konumdaki saniklar hakkinda yargilama yapilabilecegini ancak daha önce sorgusu yapilmamissa mahkum edilemeyecegini düzenleyen fikrasinin Anayasa'ya aykiri olduguna ve iptaline karar verdi.

Resmi Gazete'nin bugünkü sayisinda yer alan karara göre, Trabzon 2. Asliye Ceza Mahkemesi, hirsizlik suçundan açilan bir davada CMK'nin 247. maddesinin 3. fikrasindaki, "Kaçak sanik hakkinda kovusturma yapilabilir. Ancak, daha önce sorgusu yapilmamis ise mahkumiyet karari verilemez." hükmünün Anayasa'ya aykiri oldugu ve iptali gerektigi iddiasiyla Yüksek Mahkemeye basvuruda bulundu.

Basvuruda, iptali istenen hükmün sanigin yoklugunda kovusturma yapilmasina imkan tanidigi, bunun durusmada hazir bulunma ve dolayisiyla adil yargilanma haklarini sinirladigi, yine sorgusu yapilmamis kaçak sanik hakkinda "ceza verilmesine yer olmadigina" veya güvenlik tedbirlerinin uygulanmasina karar verilebileceginin öngörüldügü, mahkumiyet disindaki bu kararlarin sanigin hukuki sorumlulugunun devam etmesine ve kisinin dezavantajli duruma düsürülmesine neden oldugu ileri sürüldü.

Basvuruyu inceleyen Yüksek Mahkeme fikranin iptaline, iptal hükmünün 9 ay sonra yürürlüge girmesine karar verdi.

- Kararin gerekçesinden

Yüksek Mahkemenin kararinda, kisinin kaçak olduguna karar verilebilmesi için süpheli veya saniga öncesinde usulüne göre tebligat yapilmis olmasi gerektigi, tebligata uyulmamasi nedeniyle verilen zorla getirme kararinin da yerine getirilememesi ve çagrinin bir gazete ile süpheli veya sanigin konutunun kapisina asilmak suretiyle ilaninin gerektigi bildirildi.

Sanigin hakkinda hüküm verilmeden önce yargilamadan haberdar olmasi halinde, durusmalara katilarak yoklugunda yapilan islemlerin tekrarlanmasini isteyebilecegi ifade edilen kararda, kaçak sanik hakkinda yargilama sonunda mahkumiyet disindaki hükümlerden "ceza verilmesine yer olmadigi" ve "güvenlik tedbirleri" kararlarinin verilebilmesinin de mümkün olduguna dikkat çekildi.

Kararda, eylemin suç teskil eden bir haksizligi olusturdugunun belirlendigi ancak ceza verilmesine yer olmadigina hükmedildigi durumlarda sanigin Anayasa'nin 38. maddesinde öngörülen masumiyetinin ortadan kalktigi, güvenlik tedbirlerine hükmedilmesi halinde ise masumiyetin ortadan kalkmasinin disinda ayrica yaptirima maruz kaldigi belirtildi.

Bu yönüyle kaçak durumdaki sanigin dezavantajli konuma düsebildigi ifade edilen kararda, "Yargilamadan kaçan sanigin yoklugunda mahkumiyet de dahil hüküm verilmesi, ilke olarak tek basina anayasal düzeyde adil yargilanma hakkina aykirilik olusturmayacaksa da sanigin suç isnadi konusunda yeterince bilgilendirilmediginin anlasildigi durumlarda, yoklugunda verilen hükme karsi ilk derecede veya kanun yolunda yeni bir degerlendirme yapilmasini isteme imkanina sahip olmasi gerekmektedir." ifadeleri yer aldi.

Yüksek Mahkemenin kararinda su degerlendirmede bulunuldu:

"Hakkinda ceza verilmesine yer olmadigi ya da güvenlik tedbiri uygulanmasi gibi aleyhe sonuçlar dogurabilecek nitelikte karar verilen kaçak sanigin yargilamadan kaçma niyetinin bulunmadigini ve/veya durusmada hazir bulunma ve savunma hakkindan feragatin sartlarinin olusmadigini öne sürerek yeniden degerlendirme yapilmasini, yargilamanin yenilenmesini talep etme imkanini güvence altina alan etkili bir usule iliskin yolun kanunda yer almadigi anlasilmaktadir. Kaçak sanik hakkinda aleyhe sonuçlar dogurabilen mahkumiyet disindaki bu tür kararlar bakimindan sanigin yargilamadan kaçmadigini veya durusmada hazir bulunma hakkindan feragat etmedigini öne sürerek yeniden degerlendirme yapilmasina dair güvence bulunmaksizin sorgusu yapilmadan davanin bitirilebilmesine imkan taninmasi adil yargilanma hakkina orantisiz, dolayisiyla ölçüsüz bir sinirlama getirmektedir. Açiklanan nedenlerle kural, Anayasa'ya aykiridir."