Israil'deki yargi düzenlemesi Biden ile Netanyahu arasindaki anlasmazligi da gün yüzüne çikardiAbdel Ra'ouf D. A. R. Arnaout,Hacer Baser,Halime Afra Aksoy- ABD Baskani Joe Biden'in Israil'deki tartismali yargi düzenlemesiyle ilgili endiselerini dile getirmesi Netanyahu hükümetinde tepkilere neden oldu - Biden ile Netanyahu'nun karsilikli açiklamalari gerginlik olusturdu

KUDÜS (AA) - ABDURRAUF ARNAVUT - Israil'de genis çapli protestolara ve krize neden olan "yargi reformu", Basbakan Binyamin Netanyahu ile ABD Baskani Joe Biden arasindaki anlasmazligi da gözler önüne serdi.

ABD Baskani Biden ile Netanyahu'nun Israil'deki tartismali yargi düzenlemesi hakkindaki karsilikli açiklamalari gerginlige neden oldu.

Yargi düzenlemesi nedeniyle endiselerini dile getiren Biden, Israil'in zor bir süreçten geçtigini ve Netanyahu'nun söz konusu düzenlemeden vazgeçmesini umdugunu söyledi.

Biden, Netanyahu'nun Beyaz Saray'a davet edilip edilmeyecegi konusunda ise, "Hayir, yakin zamanda degil." ifadesini kullandi.

ABD Baskani'nin açiklamalarina tepki gösteren Netanyahu, "Biden'i 40 yili askin süredir tanidigini ve onun Israil'e olan bagliligini takdir ettigini" ifade ederken pek de alttan almadi.

Netanyahu, "Israil, kararlarini en iyi dostlari dahil olmak üzere dis baskilara göre degil halkinin iradesiyle hüküm veren egemen bir ülkedir." ifadelerini kullandi.

Israil'in asiri sagci Ulusal Güvenlik Bakani Itamar Ben-Gvir da yargi düzenlemesini elestiren ABD Baskani Biden'a "Israil, ABD bayragindaki yildizlardan biri degildir." ifadeleriyle tepki gösterdi.

Israil'de yarginin yetkililerini hükümetin lehine kisitlamayi amaçlayan yasal düzenlemeyi savunan asiri sagci Bakan, "Su, tüm dünyada anlasilmalidir: Buradaki halk seçimlere gitti ve kendi talepleri var." ifadelerini kullandi.

- Netanyahu'nun gerçeklesmeyen Washington ziyareti

Israil'de bir hükümet kuruldugunda basbakani Beyaz Saray'a davet etmek, ABD baskanlarinin siklikla yaptigi bir seydi. Ancak Biden, hükümetin kurulusunun ilk haftalarinda Netanyahu'ya herhangi bir davet göndermedi.

Biden ile Netanyahu arasinda yapilan telefon görüsmelerinde yakin zamanda görüsme olacagi bilgisi verildi ancak bu görüsme tahmin edilen zamanda gerçeklesmedi.

ABD'nin Israil Büyükelçisi Tom Nides, dün sabah Israil Ordu Radyosuna yaptigi açiklamada, "Netanyahu'nun yakinda Beyaz Saray'a davet edilecegini" söyledi.

Ancak daha sonra Beyaz Saray Sözcü Yardimcisi Olivia Dalton, Israil Basbakani'nin Washington'i ziyaret etme olasiligiyla ilgili henüz gündemde bir plan olmadigini açikladi.

Israil Kültür ve Spor Bakani Miki Zohar ise dün aksam Twitter hesabindan yaptigi açiklamada, "Biden'in (yargi düzenlemeleriyle ilgili) Israil'den gelen yalan haberlere kurban gitmesi üzücü." ifadesini kullandi.

Daha sonra paylasimini silen Zohar, "En büyük müttefikimiz ABD ile önemli iliskilerimize duydugumuz saygi nedeniyle tweet'i sildim." paylasiminda bulundu.

- Tel Aviv-Washington hattindaki gelismelerin basina yansimasi

Israil basini da Tel Aviv-Washington hattindaki gelismeleri yakindan izleyerek anlamlandirmaya çalisiyor.

Washington yönetiminin Netanyahu'nun yargi düzenlemelerini askiya alma kararindan memnun oldugu yönünde açiklamalar yaptigini hatirlatan "Times of Israel" haber sitesi, "Baskan Biden'in esi görülmemis elestirel yorumlari, Washington yönetiminin son 24 saatteki mesajlariyla çelisiyor gibi görünüyor." ifadesini kullandi.

Haaretz gazetesi ise, ABD'li yetkililerin, her geçen gün "Netanyahu'nun asiri sagci müttefiklerine aslinda düsündüklerinden daha fazlasini borçlu oldugunu" idrak ettiklerini aktardi.

Gazetenin haberine göre, ABD Disisleri Bakani Antony Blinken, geçen yil Washington'un "Israil'le sahislar degil de siyaset temelinde iliski kuracagi" yaklasimini ifade etti. Buna karsin Netanyahu ise ABD'li yetkilileri ülke içindeki anlasmazliklara ragmen yönetimin kontrolünü tahakküm eden kisinin kendisi olduguna ikna etmeye çalisti.

Ancak haberde, son yasanan gelismelerden sonra ABD'li yetkililerin artik Israil Basbakani direksiyonda oldugunu iddia etse de digerlerinin ayaklarinin gazda oldugunun farkinda oldugu belirtildi.

Buna karsilik Yedioth Ahronoth gazetesi Biden'in Netanyahu'nun Beyaz Saray'a davet edilmemesine iliskin yaptigi açiklamayi, "40 yil düsünülse akla gelmeyecek" bir sey olarak degerlendirdigi haberinde Biden'in açiklamasi karsisinda Tel Aviv'in çok sasirdigini kaydetti.

Gazete, Isralli siyasi bir yetkilinin, "Bu açiklama, Netanyahu ve hükümetine karsi Washington nezdindeki öfke ve hayal kirikligini yansitiyor." seklindeki yorumuna yer verdi.

"Amerikalilarin yasanin askiya alinmasini yeterli bulmadigini düsündüklerini ve krizin gerçekten sonlanmadigini net bir sekilde belirtmek istediklerini" aktaran Israilli yetkili, Biden'in Netanyahu'nun Beyaz Saray'a yakin zamanda davet edilmeyecegi açiklamasinin çok agir oldugunu, Tel Aviv hükümetine, "Normale döndügünüz konusunda kendinizi kandirmayin, hala deneme asamasindasiniz, yargi reformu konusunda gerçekten bir çözüme ulastigini görmek istiyoruz" mesaji verdigini ifade etti.

- ABD'deki Yahudi cemaatler

Biden'in Netanyahu'ya baski yapmak için Demokratlari destekleyen ABD'deki Yahudi cemaatlerine güvendigi görülüyor.

ABD'de faaliyet gösteren Israil yanlisi, liberal J Street örgütü, yaptigi yazili açiklamada, Israil Basbakani'nin Beyaz Saray ziyaretlerinin, iki ülke arasindaki yakin iliskiler adina önemli bir simge oldugunu belirtti.

Açiklamada, bu ziyaretlerin amacinin, her iki ülkenin de kiymet verdigi demokratik degerler dahil olmak üzere ikili iliskilerin temellerinin yeniden teyit edilmesi ve güçlendirilmesine yardimci olmak oldugu kaydedildi.

Ancak Netanyahu'nun bugün Israil'in kontrol ve dengeye dayali demokratik sistemine karsi esi benzeri görülmemis ve süreklilik arz eden bir saldiriya liderlik ettigi görüsü paylasildi.

Tartismali yargi reformunun askiya alinmasina iliskin ise açiklamada, "yargiya yönelik saldiri çerçevesindeki tek bir yasaya kisa süreli ara verilmesinin, Israil demokrasisine yönelik varolussal tehdidi ortadan kaldirmayacagi" yorumu yapildi. Bu bakimdan Netanyahu'nun mayis ayindaki oturumda reformlara devam etmeyi planladigi açiklamasina isaret edildi.

Açiklamada, Biden yönetiminin, Netanyahu'nun yargi reformuna iliskin taktiksel tehirlerine gereginden fazla itibar etmemesi gerektigi, zira Israil yönetiminin tabiatini temelden degistirmeye yönelik önerilerin hükümeti ve bakanlari tarafindan aktif olarak revaçta tutulmaya devam ettigi belirtildi.

J Street, bu nedenle Beyaz Saray'in Netanyahu'nun yakin zamanda Washington'u ziyareti için herhangi bir davet olmadigi yönündeki açiklamasindan memnuniyet duydugunu ifade etti.

Açiklamada ayrica "yargi reformu girisimi ve Israil demokrasisine yönelik diger büyük saldirilar sona erene ya da bu konular fikir birligiyle çözüme ulasana kadar ABD hükümetinin Netanyahu'yu Beyaz Saray'da agirlamasinin uygunsuz ve ABD-Israil çikarlarina aykiri olacagi" kaydedildi.

Tüm bu gelismelerle birlikte mevcut ABD yönetiminin Filistin topraklarindaki Yahudi yerlesim birimleri konusunda Netanyahu ile fikir ayriligina düsmesi ve Netanyahu'nun karsi çikmasina ragmen iki devletli çözüme destegini defalarca beyan etmesi de dikkati çekiyor.