Domatesteki dolu hasari yapay zeka ile belirlenecekEsma Küçüksahin- Kayseri Üniversitesi Yazilim Mühendisligi Bölümü Arastirma Görevlisi Ahmet Ünlühisarcikli: - "Normalde bu hasar tespitleri insan gözüyle veya eksperle yapiliyor, hataya açik yöntemler. Biz bunu direkt yapay zeka yazimlariyla yapmaya çalisiyoruz ve aninda tespiti amaçliyoruz"

KAYSERI (AA) - ESMA KÜÇÜKSAHIN - Kayseri'de gelistirilen "dolu püskürtme simülatörü" ve yazilim sayesinde domatesteki dolu hasari, yapay zeka ile tespit edilecek.

Erciyes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Biyosistem Mühendisligi Bahçe Bitkileri Bölümü ve Kayseri Üniversitesi Yazilim Mühendisliginin "dolu püskürtme simülatörü" ve yazilimla domatesteki dolu hasarinin tespitine yönelik projesi, patent sürecinin tamamlanmasi ve yazilimin sahada aktif kullanilmasiyla hem çiftçilerin hem de dolu hasarini tespit edecek eksperlerin isini kolaylastiracak.

Kayseri Üniversitesi Yazilim Mühendisligi Bölümü Arastirma Görevlisi Ahmet Ünlühisarcikli, AA muhabirine, proje kapsaminda farkli dönemlerde üniversitenin arazisinde ekili domateslerin üzerine simülatörle dolu gibi bims (yapi malzemesi) püskürtüldügünü ve "dolu hasari"nin yapay zeka yazilimlariyla analiz ettiklerini söyledi.

Bu kapsamda 6 farkli bantta çalisan, multispektral bir kameraya sahip dron üzerinden arazinin görüntülerini aldiklarini ve bunu yaklasik 10 kez tekrarladiklarini belirten Ünlihisarcikli, "Bu görüntüler üzerinden genis kapsamli bir veri seti olusturduk. Bu veri seti üzerinden yapay zeka yazilimlarimizi çalistirarak farkli dönemlerde dolu hasarlarinin analizini yapmaya çalisiyoruz. Bu yapmis oldugumuz çalisma, öncelikle literatüre büyük katki saglayabilecek bir çalisma çünkü su anda bu kadar kapsamli bir veri seti maalesef mevcut degil." diye konustu.

Akilli tarimin, artik gelecegin sektörleri arasinda yer aldigini vurgulayan Ünlühisarcikli, söyle konustu:

"Verilerimizi topladiktan sonra bu verilerin farkli dönemlerde analizlerini yapiyoruz. Almis oldugumuz parsellerden bir tanesi kontrol parseli, buna göre analizi yapiyoruz. Diger taraftan dolu hasari öncesi ve sonrasi 24 saat araliklarla farkli görüntüler aliyoruz ve bunlarin da birbiriyle karsilastirmasini yapiyoruz. Normalde bu hasar tespitleri insan gözüyle veya eksperle yapiliyor, hataya açik yöntemler. Biz bunu direkt yapay zeka yazimlariyla yapmaya çalisiyoruz ve aninda tespiti amaçliyoruz. Bu sayede çiftçilerimize daha hizli hizmet verebilecek bir yazilim, bir simülatör sunacagiz. Ayni zamanda eksper sikintilarinin veya öznellikten kaynaklanan hatalarin önüne geçebilecek bir sistem ortaya çikarmayi amaçliyoruz."

- "Simülatörle daha uygun veriler elde edecegimizi düsünüyoruz"

Ziraat Fakültesi Biyosistem Mühendisligi Bölümü Ögretim Üyesi Prof. Dr. Cevdet Saglam ise TÜBITAK 1001 Projesi kapsaminda domateste dolu zararini belirlemek için bir simülatör tasarladiklarini, traktörün arkasina takarak makineyi çalistirdiklarini ve su an patent alma asamasinda olduklarini söyledi.

Proje kapsaminda üniversitenin yaklasik 2 dönümlük arazisine sofralik domates ektiklerini belirten Saglam, dolu yerine iki ayri yogunlukta bims kullandiklarini, bimsleri bitkinin 4 fenolojik döneminde dolu gibi simülatörle püskürttüklerini dile getirdi.

Bitki üzerindeki etkiyi görmek için uygulamadan bir gün önce ve sonra dron ile görüntüleri aldiklarini anlatan Saglam, uzmanlarin arazi üzerinde ürünlere bakip verileri de kaydettiklerini ifade etti.

Üç kez domates hasadi yaptiklarini anlatan Saglam, "Yurt içinde ve yurt disinda böyle bir sistem yapilmamis. Dolu hasari daha çok makasla yaprak kesimi ve elle koparma seklindeki uygulamalar neticesinde bitkiye verilen hasar seklindeydi. Bu, tüm hasari tespit edemiyordu ve uzun bir zaman aliyordu. Arazinin örneklendirilmis belirli alanlarinda ancak hasari tespit edebiliyordu. Bizim gelistirdigimiz simülatör makinesiyle zaman, dogruluk ve hassasiyet açisindan daha uygun veriler elde edecegimizi düsünüyoruz." seklinde konustu.

Verileri girmeye basladiklarini ancak henüz analizlerin bitmedigini belirten Saglam, tahmini olarak yüzde 30-40, zaman zaman yüzde 50'ye varan bir zararin söz konusu oldugunu dile getirdi.

Saglam, sigortalanmis tarim arazilerinde eksperler tarafindan dolu hasarinin tespit edildigini, hasar oranina göre zararin karsilandigini, ortaya çikacak sistemin hem çiftçi hem de uzman eksper firmalari açisindan kolayliklar saglayacagini sözlerine ekledi.