Türkiye'de geçen yil dogal gazdan elektrik üretimi yüzde 35 düstüSibel Morrow,Zeynep Beyza Kiliç

ANKARA (AA) - Türkiye'nin elektrik üretiminde dogal gazin payi geçen yil yüzde 22,4 olarak hesaplanirken, üretim 71,9 teravatsaatle bir önceki yila göre yüzde 35 düsüs gösterdi.

Londra merkezli enerji düsünce kurulusu Ember'in Türkiye Elektrik Degerlendirmesi 2023 raporuna göre, geçen yil Türkiye'nin elektrik üretiminde kullanilan dogal gaz miktari bir önceki yila göre yaklasik 40 teravatsaat (yüzde 35) düsüs gösterdi.

Söz konusu düsüste, 2021'deki kurakliktan sonra hidroelektrik üretiminin 10 teravatsaat ve kömürden elektrik üretimin 10 teravatsaat artis göstermesi etkili oldu. Ayrica, elektrik talebindeki 9 teravatsaatlik azalis da dogal gazdaki düsüste rol oynadi.

Türkiye'nin elektrik üretiminde dogal gazin payi geçen yil yüzde 22,4 olarak hesaplanirken, üretim 111,2 teravatsaatten 71,9 teravatsaate geriledi.

Rapora göre, Türkiye'de aylik elektrik talebi ise geçen yilin ikinci yarisindan bu yana düsüs gösteriyor.

Geçen yil ocak ayinda Iran kaynakli dogal gaz kesintisi nedeniyle santrallere saglanan akisin azalmasi hidroelektrik santrallerinin rolünü ön plana çikardi. Bu dönemde, dogal gaz kaynakli elektrik üretiminin düsmesi batarya görevi gören hidroelektrik santrallerinin üretimlerini iki katina çikarmasi sayesinde telafi edildi.

Özellikle büyük barajlara sahip hidroelektrik santrallerinin üretimini hizla artirma ve azaltabilme esnekligine sahip olduguna dikkat çekilen raporda, bu santrallerin diger enerji kaynaklarini telafi ederek Türkiye'nin enerji dönüsümünde önemli rol oynayabilecegi belirtildi.

Rapora göre, Türkiye'de geçen yil rüzgar ve günes enerjisi kapasitesinde yaklasik 2,4 gigavatlik artis gerçeklesti. Rüzgar ve günesin elektrik üretimindeki payi 2021'de yüzde 13,5 iken, geçen yil elektrik talebindeki düsüsün de etkisiyle yüzde 15,5'e ulasarak kisitli da olsa artisini sürdürdü.

Türkiye, geçen yil elektrik üretiminin yaklasik yüzde 11'ini rüzgardan karsiladi. Bu oran Fransa'da yüzde 8 ve Italya'da yüzde 7 olarak gerçeklesti.

Öte yandan, günes enerjisinden elektrik üretimi ise Türkiye'nin potansiyelinin altinda kaldi. Ülkede günesin elektrik üretimindeki payi geçen yil yüzde 4,7 oldu. Türkiye'ye kiyasla çok daha az günes alan Polonya'da bu oran yüzde 4,5, Ukrayna'da ise yüzde 4 oldu.

Ayrica, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanliginin 2023 yilina iliskin enerji planinda yer alan günes kapasitesine atifta bulunulan raporda, bu hedeflere ulasabilmek için her yil eklenecek günes kapasitesinin üç kat artmasi gerektigi belirtildi.

- Türkiye'nin elektrik üretiminde ithal kömürün payi iki katina çikti

Raporda, Türkiye'nin elektrik üretimi için kömür ithalatina geçen yil 5,3 milyar dolar ödedigi ifade edildi. Bu rakam, bir önceki yil 2,5 milyar dolar olarak kayitlara geçmisti. Tüm zamanlarin en yüksek kömür ithalatinin yapildigi 2022'de Rusya, Kolombiya'yi geçerek Türkiye'nin en büyük kömür tedarikçisi oldu.

Türkiye, geçen yil kömür ithalatinin yarisina yakinini Rusya'dan tedarik etti, bu oran önceki yil yüzde 26 seviyesindeydi.

Ithal kömürün Türkiye'nin elektrik üretimindeki payi geçen yil yüzde 20 olarak belirlendi, bu oran 2010'da yüzde 7 seviyesindeydi.

Ember Bölge Lideri Ufuk Alparslan, rapora iliskin degerlendirmesinde, Türkiye'de kömürden elektrik üretiminin büyük kisminin ithal kömürden saglandigini belirterek, "Ithal kömüre olan bu bagimlilik 2022 yilinda rekor kömür ithalatina neden oldu. Türkiye'nin bunu durdurmak için özellikle günes gibi potansiyelini yeteri kadar kullanmadigi temiz enerji kaynaklarina yönelmesi gerekiyor." ifadesini kullandi.