Tunus devam eden kuraklik nedeniyle içme suyu krizine gebeMehmet Akif Turan- Tunuslu su uzmani Prof. Dr. Hamza el-Fil: - "Barajlardaki doluluk orani bu yil yüzde 30'un altinda kaldi. Son yagislar barajlarin doluluk oranini yükseltmeye yetmedi. Kuraklik krizine karsi çok geç alinan tedbirler yetersiz kaldi. Sadece içme suyu ile ilgili alinan tedbirlerin, su krizinin çözülmesine etkisi çok sinirli" - "Su krizinin derinlesmesinde, kurakligin yani sira en önemli etken su kaynaklarinin yönetimindeki
admin
TUNUS (AA) - MEHMET AKIF TURAN - Tunus'ta son yillarda etkili olan ve bu yil artarak devam eden kuraklik nedeniyle gelecek günlerde büyük bir su krizi yasanmasindan endise ediliyor.
Son 70 yilin en kurak kislarindan birinin yasandigi Tunus'ta, yetkililer geçen yil eylül ayindan bu yana halki muhtemel su krizine karsi uyariyor.
Tarim Bakanligi son olarak mart ayinda, sebeke suyunun eylül ayina kadar idareli bir sekilde kullanilmasi için bir genelge yayimlandi.
Genelgede, su kullaniminda geçici olarak kota uygulanacagi ve "kota sisteminin" 30 Eylül'e kadar sürecegi ifade edildi.
Araç yikamanin, yesil alanlarin sulanmasinin ve sokaklarin sebeke suyuyla temizlenmesinin yasaklandigi belirtilen genelgede, bu yasaklari ihlal edenler hakkinda para cezasi uygulanacagi vurgulandi.
Genelgenin ardindan kamuya ait Tunus Su Dagitim Sirketi (SONADE), abonelerine kuraklikla mücadele kapsaminda sebeke suyunda belirli saatlerde kesintiye gidilecegi mesajini gönderdi.
- "Tunus'ta su krizi yillarca sürebilir"
Tunuslu uzmanlar, ülkede yasanan kurakligi ve yasanmasi muhtemel büyük su krizini AA muhabirine degerlendirdi.
Içme suyu elde etmek için tuzlu suyun arindirilmasi çalismalarinda yer alan Tunus Üniversitesi akademisyenlerinden Prof. Dr. Hamza el-Fil, Tunus'ta su krizinin yillarca sürebilecegini belirtti.
Ülkedeki içme suyu kitliginin 20 yili askin süredir devam ettigine dikkati çeken Fil, "Normal sartlarda kisi basina 500 metreküp su düsmesi gerekirken uzun yillardir Tunus'ta bu oran 350 metreküpün altinda. Son 7 yilda, bir yil hariç, yagislarin beklenenin altinda kalmasi ülkedeki su krizinin devam etmesinin baslica nedenleri arasinda." dedi.
Barajlardaki doluluk oraninin çok düsük seviyelerde kaldigina isaret eden Fil, sunlari kaydetti:
"Barajlardaki doluluk orani bu yil yüzde 30'un altinda kaldi. Son yagislar barajlardaki doluluk oranini yükseltmeye yetmedi. Kuraklik krizine karsi çok geç alinan tedbirler yetersiz kaldi. Sadece içme suyu ile ilgili alinan tedbirlerin, su krizinin çözülmesine etkisi çok sinirli. Tarim Bakanliginin tarimda kullanilan suya iliskin aldigi kararlar da çiftçilerin bu duruma uyum saglamasina destek olmali. Birçok çiftçi devletten su satin aliyor, yetkililer çiftçileri daha az su tüketen tarim ürünlerini ekmeye yönlendirmeli."
- "Su kayip oranlari çok yüksek"
Tunus'ta yasanan su krizinin tek nedeninin kuraklik olmadigini vurgulayan Fil, "Su krizinin derinlesmesinde kurakligin yani sira en önemli etken su kaynaklarinin yönetimindeki aksakliklar. SONADE’nin verilerine göre, su kaybi oranlari yüzde 33, tarimda bu oranlar yüzde 40’a kadar çikiyor. Öncelikle bu su kaybinin önlenmesi için gerekli tedbirlerin alinmasi lazim. Sebeke suyu kayiplarinin en önemli sebebi olan su sizintilarini gidermek için uzman ekiplerin hizli müdahalesi sart. Ayrica hükümetin rasyonel su politikalari üretmesi gerekiyor." ifadelerini kullandi.
Hükümetin su krizinin çözümü için acil eylem plani hazirlamasi gerektigine dikkat çeken Fil, söyle konustu:
"Tunus’ta, tarim tek basina su kaynaklarinin yüzde 80’ini tüketiyor. Bu su kaynaklarini sömüren sistemin düzenlenmesi su krizinin çözümüne büyük oranda katki saglayacaktir. Normal sartlarda bu yüzde 80’lik oranlarin yüzde 50’lere kadar çekilmesi gerekiyor. Ayrica ülkedeki binlerce kilometrelik su sebekesindeki sizintilardan dolayi yasanan kayiplarin en aza indirilebilmesi için çalismalar yapilmali."
- "Su, ekonominin motoru"
Tarim Bakanliginda su alaninda çalismis eski yetkililerinden Muhammed Salih Vilayid de ülkede yasanan su kitliginin yeni olmadigini 2020 yilindan sonra yasanan kuraklikla bu krizin artarak devam ettigini belirtti.
Tunus’ta özellikle bu yil kis aylarinda pek yagis olmadigina isaret eden Vilayid, "Tunus’ta son yillarda sadece 2019'da yagis ortalamalari çok iyi seviyelerde gerçeklesti. Barajlarin doluluk oranlari yüzde 64’e kadar yükselmisti. Su an bu oranlar yüzde 30’un altinda seyrediyor. Yaz aylarina çok az kaldi, nisan ve mayis aylarinda yagis olmazsa bizi zor bir yaz bekliyor." diye konustu.
Tunus’un yer alti ve yer üstü su rezervlerinin kullanimina yönelik bir sistem kurmasi gerektigine vurgu yapan Vilayid, konusmasini su sekilde sürdürdü:
"Tunus’un su rezervlerinin yönetilmesi noktasinda eksiklikleri var. Su rezervlerinin muhafaza edilmesi ve kullanilmasinda geleneksel yöntemlerin yani sira yeni yöntemler de kullanilmali. Deniz suyunun aritilip içme suyu olarak kullanilmasi gibi yöntemler de degerlendirilmeli. Ayni sekilde yagmur suyunun degerlendirilmesi için de yeni çalismalar yapilmali. Su krizinin çözümüne yönelik çalismalar çok önemli çünkü su ekonominin motorudur."
