PORTRE - Türk sinemasinin efsane yönetmeni Atif YilmazHilal Ustuk- Yasami boyunca 110'un üzerinde filme imza atan usta yönetmen, Türk sinemasina "Selvi Boylum Al Yazmalim", "Kibar Feyzo" ve "Salako" gibi unutulmaz yapimlari kazandirdi

ISTANBUL (AA) - HILAL USTUK - Türk sinemasinda begenilen filmlerin yönetmenligini üstlenen Atif Yilmaz, vefatinin 17. yilinda yad ediliyor.

"Selvi Boylum Al Yazmalim", "Battal Gazi Destani", "Kibar Feyzo", "Berdel", "Zulüm" ve "Zübük" filmleri dahil unutulmaz eserlere imza atan Yilmaz, 9 Aralik 1925'te Mersin'de dünyaya geldi.

Tam adi Atif Yilmaz Batibeki olan yönetmen, yapimci ve senarist, ilk ve orta ögrenimini Mersin'de tamamladi.

Henüz ortaokuldayken kendisine "rejisör" lakabi takilan Yilmaz, yaptigi bir açiklamada, "Mersin Ortaokulunun ikinci sinifindayim. Kim hangi nedenle uygun gördü hatirlamiyorum simdi. Bana 'rejisör' lakabi takildi. Herhalde sinifta bir Yilmaz daha vardi. Ondan ayirmak için olmali ama hala kendime sorarim; neden rejisör?" sözleriyle aktarmisti.

Atif Yilmaz, üniversite egitimini Istanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde tamamladi. Ardindan Güzel Sanatlar Akademisi'nde ressam Nuri Iyem'den resim dersleri aldi.

Tavanarasi Ressamlar Toplulugu'na 1947'de katilan usta yönetmen, "Bes Sanat" isimli dergide tiyatro ve sinema üzerine yazilar yazdi.

- "Allah Kerim" filmi sinemadaki kariyerinin baslangici oldu

Yilmaz, 1950'de yönetmen Semih Evin'in "Allah Kerim" filminde asistanlik yaparak sinemaya adim atti.

Hüseyin Peyda'nin 1951'de çektigi "Mezarimi Tastan Oyun" filminin senaryosunu kaleme alan Yilmaz, ayni yil ilk filmi "Kanli Feryad" ile yönetmenlige basladi.

Yönetmen Yilmaz, Kerime Nadir'in eserinden 1953'te sinemaya uyarlanan "Hiçkirik" isimli filmi çekti. Filmin basarisi Yesilçam'da "piyasa romanlari" olarak tabir edilen eserlerin sinemaya uyarlanmasina sebep oldu.

Oguz Özdes'ten "Ask Izdiraptir", Esat Mahmut Karakurt'tan "Kadin Severse", "Daglari Bekleyen Kiz", "Ilk ve Son" ve Ethem Izzet Benice'den "Bes Hasta Var" isimli romanlari filme uyarlayan Yilmaz, 1959'da çektigi "Bu Vatanin Çocuklari" filmiyle Gazeteciler Cemiyeti Türk Film Festivali'nde "En Basarili Rejisör" seçildi.

Orhan Günsiray'la 1960'ta Yerli Film sirketini kurarak yapimciliga da baslayan basarili yönetmen, 1960'larin ikinci yarisinda, senaryosunu Ayse Sasa'nin yazdigi filmlerle Türk sinemasinin klasikleri olarak kabul edilen pek çok filmi yönetti.

- Sosyolojik ve toplumsal konulu filmlerde basari kazandi

Atif Yilmaz, özellikle köy ve pastoral yasami anlatan, sosyolojik, toplumsal konulu filmlerde basari saglarken, çektigi filmlerin senaryolarini da kendisi yazdi.

Katildigi bir programda Türk sinemasinin bir arayis içinde oldugunu vurgulayan Yilmaz, sunlari söylemisti:

"Benim zamanimda sinemaci olmak çok kolaydi. Çünkü sinemaya büyük bir talep vardi. Yilda 150-200 film çekiliyordu. Sinemaya asiri bir talep oldugu için bu talep, filmlerin tarzini da belirliyordu. Simdi talep de izleyicimiz de her sey degisti. Bugün sinemaci olmak ve bu meslegi yürütmek çok daha zor. Bugün bir arayis var, bu arayisin sonu ne olacak bilemiyorum. Görsel sanatlar hiçbir zaman bitmeyecegi için belki gösterim alanlari degisecek ama her zaman yasayacak diye düsünüyorum."

Ayni röportajda, sinemanin bir ülkeyi tanitabilecek en önemli sanat dali olduguna dikkati çeken Yilmaz, "Türkiye'nin dis dünyada tanitilmasi için en elverisli sanat dali sinemadir. Cumhuriyet kuruldugu zaman bir Batililasma hareketi basladi. Bati'nin burjuva sanatlari bas taci edilmek istendi. Operaya, baleye, tiyatroya, orkestralara devlet destek verdi. Ama sinema halk sanati oldugu için pek ciddiye alinmadi. Onun gücü de fark edilmedi." degerlendirmesinde bulunmustu.

- "Zulüm" ile 1972'de Altin Portakal'da 3 ödül aldi

Atif Yilmaz'in 1972'de çektigi "Zulüm" filmi, 9. Antalya Altin Portakal Film Festivali'nde "En Iyi Film", "En Iyi Yönetmen" ve "En Iyi Görüntü Yönetmeni" ödüllerine layik görüldü.

Yerli Film kapandiktan sonra 1980'de Ömer Kavur ve Yavuz Özkan ile birlikte ADAF'i kuran Yilmaz, bu sirket dagildiktan sonra, kendi adina Yesilçam Filmcilik yapimevini açti.

Yilmaz, 1977'de Türk sinemasi klasiklerinden "Selvi Boylum El Yazmalim"i yönetti, 1980'li yillarda basrolünde kadin kahramanlarin öne çiktigi filmlere imza atti. Yönetmen, yaptigi bu filmlerle 1984, 1985 ve 1986'da Altin Portakal Film Festivali'nde "En Iyi Film" ödülünü kazandi.

Sinemanin efsanelerinden biri olarak gösterilen Yilmaz, bir dönem Mimar Sinan Üniversitesi Sinema-TV Bölümü'nde de ögretim görevlisi olarak oldu. Aktif oldugu dönem boyunca 110'dan fazla film yöneten Yilmaz, son filmi "Egreti Gelin"i 2004'te çekti.

Hacettepe Üniversitesi tarafindan 1991'de "Sanatta Onursal Doktora" unvani verilen Atif Yilmaz, 1996'da 33. Antalya Altin Portakal Film Festivali'nde "Onur Ödülü"ne deger görüldü.

Mide kanseri nedeniyle 5 Mayis 2006'da Istanbul'da vefat eden usta yönetmenin cenazesi, Zincirlikuyu Mezarligi'na defnedildi.