Merkez Bankasi Baskani Erkan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda sunum yapti: (1)Deniz Çiçek Palabiyik- "Fiyat istikrari temel amacimiz dogrultusunda tüm araçlarimizi kararlilikla kullaniyoruz ve kullanmaya devam edecegiz" - "Parasal sikilastirmayi makro ihtiyati çerçevedeki sadelestirme ile birlikte yürüterek, hem parasal aktarim mekanizmasinin güçlenmesini hem de attigimiz adimlarin makro finansal istikrari pekistirmesini hedefliyoruz" - "Beklentileri yeniden çipalayacak, ekonomideki güven ve öng

TBMM (AA) - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi (TCMB) Baskani Hafize Gaye Erkan, fiyat istikrari temel amaci dogrultusunda tüm araçlari kararlilikla kullandiklarini ve kullanmaya devam edeceklerini söyledi.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda sunum yapan Erkan, Merkez Bankasinin faaliyete baslamasinin 92. yilinda milletvekillerinin huzurunda olmaktan memnuniyet duydugunu dile getirdi.

Milletvekilleri, Merkez Bankasinin, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi Kanunu uyarinca Komisyona yilda iki defa sunum yapmasi gerektigine isaret ederken, Erkan da ne zaman çagrilirlarsa bu sunumlari devam ettirmeye hazir olduklarini söyledi.

Daha sonra sunumuna baslayan Erkan, Merkez Bankasinin temel amacinin fiyat istikrarini saglamak ve sürdürmek oldugunu belirterek, "Bu çerçevede, fiyat istikrari temel amacimiz dogrultusunda tüm araçlarimizi kararlilikla kullaniyoruz ve kullanmaya devam edecegiz." dedi.

Haziran ayindan itibaren güçlü ve kararli parasal sikilastirma sürecini baslattiklarini animsatan Erkan, "Parasal sikilastirmayi makro ihtiyati çerçevedeki sadelestirme ile birlikte yürüterek, hem parasal aktarim mekanizmasinin güçlenmesini hem de attigimiz adimlarin makro finansal istikrari pekistirmesini hedefliyoruz." diye konustu.

Erkan, enflasyonun yüksek ve oynak oldugu durumlarda, enflasyon belli esik degerlere gerileyene kadar dogru politika tasarimlariyla, büyümeden ödün vermeden de dezenflasyonun saglanabilecegini ifade ederek, sunlari söyledi:

"Büyüme-enflasyon ödünlesimi ise ancak enflasyondaki asirilik devre disi birakildiktan sonra gelinen esik degerlerde devreye girecektir. Bu noktada amaç, kararli bir sekilde dezenflasyon sürecini devam ettirmek ve sürdürülebilir büyüme için gerekli olan büyüme kompozisyonundan vazgeçmemek olmalidir. Bu kapsamda, para politikamiz ve makro ihtiyati çerçeveye iliskin stratejimiz, dezenflasyonun ve sürdürülebilir büyümenin en kisa sürede tesis edilmesine odaklanmaktadir. Beklentileri yeniden çipalayacak, ekonomideki güven ve öngörülebilirligi artiracak para politikasini sabirla uygulamaya yönelik kararliligimizi attigimiz adimlarla gösteriyoruz. Diger taraftan, hem finansal piyasalarda hem de fiyatlama davranislarini etkileyen kurumsal alanlarda yapisal reform çabalarina katki sunuyoruz."

Küresel büyümedeki zayif seyre ve küresel enerji fiyatlarindaki artisa dikkati çeken Erkan, gelismis ve gelismekte olan ülkelerde çekirdek enflasyonun yüksek seviyelerini korudugunu, enflasyonun hedef degerlerin üzerinde seyrettigini kaydetti. Hafize Gaye Erkan, enflasyonun yüksek seviyeleri ve merkez bankalarinin politika iletisimleri göz önüne alindiginda, küresel ekonomide parasal sikiligin devam edeceginin beklendigini söyledi.

- "Enflasyona ilave yük olusturuluyor"

Türkiye'de enflasyonun, eylül ayi itibariyla yüzde 61,53'e çikarak haziran ayi enflasyonuna kiyasla 23,3 puan arttigini belirten Erkan, bu artisin 7,9 puaninin hizmet grubundan geldigini, bunu 5,3 ve 4,8 puanla sirasiyla temel mal ve gida gruplarinin takip ettigini kaydetti.

Merkez Bankasi Baskani Erkan, enflasyondaki artista birçok unsur ve bunlarin etkilesimlerinin rol oynadigini anlatarak, "Ücret ve kur kaynakli maliyet yönlü baskilar ile vergi ayarlamalari son üç ayda öne çikarken, bunlarin enflasyona önemli ölçüde yansidigini degerlendiriyoruz. Diger taraftan, yurt içi talepteki güçlü seyir ve hizmet fiyatlarindaki katilik devam etmektedir. Petrol fiyatlarindaki artis ve enflasyon beklentilerinde süregelen bozulma enflasyonda ilave yukari yönlü baski olusturmaktadir. Bu unsurlar, enflasyonun yil sonunda Enflasyon Raporu'ndaki tahmin araliginin üst sinirina yakin seyredecegine isaret etmektedir." degerlendirmesinde bulundu.

Iç talebin güçlü seyretmeye devam ettigini dile getiren Erkan, perakende satis hacim endeksi ve kartla yapilan harcamalarin, tüketimdeki ivmenin sürdügüne isaret ettigini aktardi.

- "Sikilastirma kararlarimiz iç talebi dengeleyecek"

Iç talep ve üretime iliskin görünümün, toplam talep kosullarinin enflasyonist bir düzeyde seyrettigine isaret ettigini belirten Erkan, "Arz ve talebin uyum içinde hareket etmesi, fiyat istikrari için, fiyat istikrari ise sürdürülebilir büyüme için önemlidir. Parasal sikilastirma kararlarimizin, seçici kredi sikilastirmasi adimlarimizin da destegiyle, iç talebi dengeleyecegini degerlendiriyoruz." dedi.

Erkan, arz-talep görünümündeki dengesizlige ilave olarak yurt içi talepteki güçlü seyrin, tüketim mallari ve altin ithalati kanaliyla dis ticaret açigini artirici etkide bulundugunun altini çizerek, söyle devam etti:

"Agustos ayi itibariyla yilliklandirilmis olarak altin ithalati, 2022 yili toplamina kiyasla 13,4 milyar dolar artarak 34 milyar dolar seviyesinde gerçeklesmistir. Tüketim mallari ithalati ise ayni dönemde 11,9 milyar dolar artisla 42,4 milyar dolar seviyesine ulasmistir. Bu gelismeler paralelinde, dis ticaret açigi artarken cari islemler açigi da yilliklandirilmis olarak temmuz ayi itibariyla 58,5 milyar dolara yükselmistir. Diger taraftan, parasal sikilastirmanin etkilerinin ve basta turizm olmak üzere hizmet gelirlerinin cari islemler hesabina yilin geri kalaninda olumlu yansiyacagini öngörmekteyiz. Iç talepteki güçlü seyrin yani sira döviz kurundaki oynaklik ile yüksek oranlara ulasan geçiskenlik, enflasyonda artisa neden olmustur. Kur gelismelerinin enflasyona yansimasi, maliyet, bilanço ve beklenti gibi farkli kanallar üzerinden gerçeklesmektedir. Geçiskenlik, talep kosullarinin güçlü ve enflasyon beklentilerinin yüksek oldugu dönemlerde daha hizli gerçeklesmektedir. Parasal sikilastirma sürecimizin ve güçlü bir egilim gösteren rezerv birikiminin etkilerinin döviz kuru istikrarini destekledigini görmekteyiz."

- "Akaryakit fiyatlari risk olusturuyor"

Akaryakit fiyatlarindaki artista uluslararasi petrol fiyatlari, döviz kurlari ve vergi ayarlamalarinin etkili oldugunu anlatan Erkan, akaryakitin birçok sektörün girdi maliyetlerini etkilemesi nedeniyle fiyat artislarinin sektörler arasinda yayilimini güçlendiren önemli bir etken oldugunu söyledi. Akaryakit fiyatlarindaki artislarin enflasyon üzerindeki dolayli etkilerinin, dogrudan etkisinden daha yüksek olduguna dikkati çeken Erkan, "Fiyatlama davranislarinda ilave bozulmaya neden olan akaryakit fiyatlari, uluslararasi arz kosullari nedeniyle önümüzdeki dönemde de enflasyon üzerinde bir risk unsuru olmayi sürdürecektir." diye konustu.

Son dönemde vergi ayarlamalarinin da enflasyondaki artis üzerinde kisa vadede etkisi olduguna isaret eden Erkan, ???????KDV düzenlemesinin 2,9, akaryakit maktu ÖTV güncellemesinin 3 puan olmak üzere vergi ayarlamalarinin yillik enflasyona katkisinin 6,3 puan civarinda oldugunu hesapladiklarini ifade etti. Erkan, "Potansiyel etkinin çogu fiyatlara yansimis olsa da sanayiye yönelik elektrik ve dogal gaz fiyat artislari gibi devam eden gelismeler, üretim maliyetleri kanaliyla yillik enflasyonun artisina katki sunmaya devam edecektir." dedi.

- "Kiralar hizmet enflasyonunu etkiliyor"

Hafize Gaye Erkan, hizmet sektöründeki fiyat artislarinin yüksek seviyelerini sürdürdügünü ve hizmet enflasyonunun, mal enflasyonuna kiyasla katilik arz ettigini belirterek, sunlari kaydetti:

"Hem hizmet hem de temel mallari içeren B endeksi yillik artis orani eylül ayinda yüzde 67,2, hizmet enflasyonu ise yüzde 86,5 düzeyinde gerçeklesmistir. Fiyat artislari sektör geneline yayilmistir. Hizmet kalemlerinde zamana bagli fiyat güncelleme davranisinin yaygin olusu, enflasyonun daha uzun süreye yayilmasina sebep olmaktadir. Egitim ve saglik hizmetleri ile kira gibi fiyatlari yilin belirli dönemlerinde degisen kalemlerin atalet sergiledigini görüyoruz. Kiralardaki yükselis egilimi hizmet enflasyonundaki katiligi en çok etkileyen unsurlardan biri durumuna gelmistir. Hizmet sektörünün geneline yayilan enflasyondaki ataletin kirilmasi, beklentilerin düzelerek yeniden çipalanmasina baglidir. Dezenflasyona geçis döneminde, parasal sikilastirmanin öngörülebilirligi saglamasini ve birikimli etkileriyle talebi dengelemesini bekliyoruz."

(Sürecek)