Gazze'deki önemli tarihi eserlerden Ömeri Camisi farkli kültürlerin izlerini tasiyorNour Mahd Ali Abu Aisha,Gülsen Topçu,Hacer Baser- Filistinlilerin "küçük Mescid-i Aksa" olarak tanimladigi Ömeri Camisi, bugünkü seklini alincaya kadar pek çok tarihi olaya taniklik etti

GAZZE (AA) - NUR EBU IYSE - Abluka altindaki Gazze'de Memlüklü ve Osmanli döneminin mimari özellikleriyle dikkati çeken "Büyük Ömeri Camisi", bölge sakinlerinin ramazan ayinda siklikla ugradigi ibadethanelerin basinda geliyor.

Yaklasik 1400 yillik geçmisi olan Ömeri Camisi, Gazze'deki en eski, Filistin genelinde ise Kudüs'teki Mescid-i Aksa ve Akka'daki Ahmed Cezzar Pasa Camisi'nden sonra 3. büyük cami özelligini tasiyor.

Avlusuyla birlikte yaklasik 5 bin 300 metrekarelik alana kurulu cami, 38 mermer sütunuyla farkli dönemlerin mimari güzelligini yansitiyor.

Gazze'deki Filistinlilerin "küçük Mescid-i Aksa" olarak da tanimladigi cami, ramazan ayinda yogun olarak insanlarin ibadet için tercih ettigi bir yer olarak dikkati çekiyor.

Kur'an-i Kerim halkalarina katilmak için ramazanin ilk gününden bu yana Büyük Ömeri Camisi'ne giden 70 yasindaki Nadir el-Misri, bu camide büyük bir husu hissettigini belirtti.

Konumu ve tarihi yapisinin, insanlari camiye çektigini ifade eden Misri, ramazan ve Büyük Ömeri Camisi arasinda bag kurdugunu dile getirdi.

Misri, Gazze'nin kuzey ve güney bölgelerinden insanlarin teravih namazi, diger dini dersler ve aktiviteler için camiye geldigini belirtti.

- Caminin geçirdigi evreler

Caminin tur rehberi Tarik Heniyye, Gazze Turizm ve Tarihi Eserler Bakanliginin yayimladigi arkeoloji rehberine göre caminin tarihinin 6 asamadan geçtigini belirtti.

Heniyye sunlari kaydetti:

"Ilk olarak 'Jüpiter Tanrisi' anlamina gelen Marnas ismiyle bir tapinak insa edilmis. Sonrasinda Gazze halkinin putperestlikten Hiristiyanliga geçmesiyle tapinak 407 yilinda bir Bizans kilisesine çevrilmis. O da 617 yilinda Pers isgali sirasinda yikilmis. Hazreti Ömer zamaninda Filistin'in fethiyle birlikte Gazze'nin Islam'a girmesinin ardindan söz konusu kilisenin kalintilari üzerine Ömeri Camisi insa edilmis ve Hazreti Ömer'e nispetle bu adi almis."

Heniyye, Haçli Seferleri sirasinda caminin 1149'da kiliseye çevrildigini ve kiliseden kalan bir sapelin halen ayakta oldugunu dile getirdi.

Rehber Heniyye, caminin geçirdigi evrelere iliskin sözlerini söyle sürdürdü:

"Memlükler döneminde bina tekrar camiye dönüstürülmüs. Sultan Zahir Baybars (I. Baybars) döneminde camiye 2 bini askin kitap içeren bir kütüphane eklenmis ve caminin disina Baybars'in adini tasiyan mermer bir levha konulmus. Bugün bu Memlüklü kütüphanesinden elimizde kalan tek sey bu mermer levhadir. Osmanli döneminde ise cami genisletilmis, kuzey yönüne eyvanlar ile bir minber ve mihrap eklenmis. Osmanlilar, Islam mirasini en çok koruyanlar olmus."

- Ömeri Camisi'nin mimari özellikleri

Ömeri Camisi'nin farkli tarihi dönemlere taniklik etmis olmasi ona farkli mimari ve kültürel özellikler kazandiriyor.

Heniyye'ye göre, Islam mimarisinin en önemli yapilarindan tonozlarla örtülü eyvanlar ve yine Islam ülkelerinde yaygin olan geometrik ve bitkisel motifli süslemeler bunlar arasinda yer aliyor.

Memlükler ile Osmanlilar döneminde Kur'an-i Kerim ve ilim ögretmek için kullanilan kuzey yönündeki 4 odadan geriye kalan 2 oda ise bugün idari islerin yürütüldügü ofis islevi görüyor.

Caminin bati yönünde ise Osmanli döneminde sadirvan olarak tahsis edilen küçük bir havuz bulunuyor.

Caminin kapali namazgah alaninda farkli yüksekliklerde 4 revak bulunuyor. Revaklarin üst kisimlarinda günes ve hava girmesi için pencereler yer aliyor.

Caminin iç kisminda ise Birinci Dünya Savasi'nda Ingiliz gemileri tarafindan bombalanan ve Osmanli döneminde yeniden insa edilen minareye çikan merdivenlere açilan bir kapi bulunuyor. 36 metre yüksekligindeki bu minareye 286 basamakla çikiliyor.