Evlenen kadin bekarlik soyadini tek basina kullanabilecekIsmet Karakas- Anayasa Mahkemesinin evlenen kadinin önceki soyadini tek basina kullanmasini engelleyen kanunu iptal karari, 9 ay sonra yürürlüge girecek

ANKARA (AA) - Anayasa Mahkemesi, evlenen kadinlarin, evlenmeden önceki soyadlarini tek basina kullanamamasi hükmünü içeren kanunu, kadin ile erkek arasinda esitsizlige yol açtigi gerekçesiyle iptal etti.

Resmi Gazete'nin bugünkü sayisinda yer alan karara göre, Istanbul 8. Aile Mahkemesi, yargilamasina baktigi bir davada, 4721 sayili Türk Medeni Kanunu'nun 187'nci maddesinde yer alan, "Kadin evlenmekle kocasinin soyadini alir ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacagi yazili basvuruyla kocasinin soyadi önünde önceki soyadini da kullanabilir. Daha önce iki soyadi kullanan kadin, bu haktan sadece bir soyadi için yararlanabilir." hükmünün anayasaya aykiri oldugu kararina vardi.

Mahkeme, anilan kanun hükmünün, kadin ile erkek arasinda esitsizlige yol açtigini, bunun anayasaya aykiri oldugunu ileri sürerek, AYM'ye iptal basvurusu yapti.

Yüksek Mahkeme, Türk Medeni Kanunu'nun 187'nci maddesinin anayasaya aykiri olduguna ve iptaline hükmetti. Iptal hükmü, 9 ay sonra yürürlüge girecek.

- Kararin gerekçesinden

Anayasa Mahkemesinin kararinda, Anayasa'nin 10'uncu maddesine göre herkesin esit oldugu, bu durumun hukuksal durumlar için de geçerli oldugu ifade edildi.

Iptali istenen kanunun, evlenen kadinlara, evlenmeden önceki soyadlarini tek basina kullanma hakkini tanimadigi belirtilen kararda, bunun yaninda 1997'deki degisiklikle esinin soyadinin önünde önceki bekarlik soyadini kullanabilmesinin yasal hale geldigi aktarildi.

Kararda, 4721 sayili kanunun tarihsel süreçte eslerin evlilik birlikteligindeki konumlarinin esitlik ilkesi çerçevesinde yeniden düzenlendigini, bu düzenlemelerin temel ilkesinin "kadin ile erkek esitligi" oldugu kaydedildi.

Anilan kanunun, esitlik ilkesine aykiri olduguna isaret edilen kararda, "Erkek, evlenmeden önceki soyadini evlendikten sonra da tek basina kullanabildigi halde kuralla kadinin evlenmeden önceki soyadini evlendikten sonra ancak kocasinin soyadinin önünde kullanabilecegi öngörüldügünden karsilastirmaya müsait sekilde benzer durumda olan esler arasinda cinsiyet temelinde farkli muamelenin yapildigi açiktir." hükmüne yer verildi.

Avrupa Insan Haklari Mahkemesi'nin (AIHM) de benzer yöndeki basvurularda, kadinin evlenmeden önceki soyadini tek basina kullanmasina izin verilmemesini ihlal saydigi vurgulanan kararda, AYM ve Yargitay'in, soyadina iliskin uyusmazliklarda "AIHM kararlarina uyulmasi yönünde içtihat gelistirdikleri" bildirildi.

Anilan kanunun "farkli muamele" nedeniyle anayasaya aykiri oldugu belirtilen kararda, "Bu itibarla evlenmeden önceki soyadinin evlendikten sonra da tek basina kullanilmasi baglaminda kadin ve erkek arasinda kuralla öngörülen farkli muamelenin nesnel ve makul bir temele dayanmamasi sebebiyle esitlik ilkesini ihlal ettigi sonucuna ulasilmistir. Açiklanan nedenle kural anayasanin 10'uncu maddesine aykiridir, iptali gerekir." degerlendirmesine yer verildi.