Cumhurbaskani Erdogan, Rusya ziyareti dönüsü uçakta sorulari yanitladi: (1)Ali Kemal Akan- "Arap asiretler oralarin gerçek sahipleridir. Oralarin gerçek sahipleri bu terör örgütleri degildir. Ne PKK ne YPG buralarin sahibi degil, bunlar sadece terörist. Asiretlerin bir araya gelmek suretiyle PKK'ya, YPG'ye karsi koyduklari tavir, haysiyetli bir onur mücadelesidir. Hem millidir hem yerlidir" - "Deyrizor'daki petrolün kontrolü için, terör örgütünün yapmayacagi katliam yoktur. Bu konuda muhatap ülk

ANKARA (AA) - Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan, Deyrizor'da PKK/YPG ile bazi Arap asiretleri arasindaki çatismalara iliskin, "Arap asiretler oralarin gerçek sahipleridir. Oralarin gerçek sahipleri bu terör örgütleri degildir. Ne PKK ne YPG buralarin sahibi degil, bunlar sadece terörist. Asiretlerin bir araya gelmek suretiyle PKK'ya, YPG'ye karsi koyduklari tavir, haysiyetli bir onur mücadelesidir. Hem millidir hem yerlidir." dedi.

Cumhurbaskani Erdogan, Rusya Federasyonu Devlet Baskani Vladimir Putin'in davetine icabetle günübirlik çalisma ziyareti dolayisiyla gittigi Rusya'nin Soçi sehrinden dönüste uçakta gazetecilerin sorularini yanitladi.

Erdogan, Rusya Devlet Baskani Putin ile yaptiklari görüsmelerde, Türkiye-Rusya ikili iliskilerini, bölgesel ve küresel gelismeleri etraflica ele aldiklarini, gelecek döneme dair görüs alisverisinde bulunduklarini belirtti.

Su an 69 milyar dolar olan ticaret hacmindeki büyümeyi sürdürmek istediklerini dile getiren Erdogan, müsterek çabalarla hedeflerinin 100 milyar dolara ulasmak oldugunu bildirdi.

Ekonomik iliskileri de bu dogrultuda tüm yönleriyle gerek heyetler arasi görüsmede gerekse ikili yaptiklari yemekli görüsmede ele aldiklarini aktaran Erdogan, söyle devam etti:

"Karsilikli saygi temelinde tesis ettigimiz kurumlar arasi diyalogun faydasini hem ikili iliskilerimizde hem de bölgesel ve küresel düzeyde gördük. Bunun en güzel örnegi, bildiginiz üzere küresel gida kriziyle mücadeleye önemli katki saglayan Karadeniz Girisimi'dir. Girisimin yeniden canlandirilmasi tüm dünya bakimindan öncelikli bir konudur. Bu konuda Birlesmis Milletler ile yakin temas içindeyiz. Zaten bildiginiz gibi bu ay içerisinde Birlesmis Milletler Genel Kurulumuz var. Orada Guterres ile yine görüsmelerimiz olacak, bu konulari da ele alacagiz. Genel Sekreter Sayin Guterres'in çabalarini takdir ettigimizi ve destekledigimizi de tekrar ifade etmek isterim."

- "Beklentileri karsilayacak güzel bir neticeye varacagimiza inaniyorum"

Birlesmis Milletler'in (BM), Türkiye'nin katkilari neticesinde Karadeniz Girisimi'nin yeniden canlandirilmasinin önünü açacak yeni bir paket hazirladigini belirten Erdogan, bu yeni öneriler paketinin teknik boyutunu Disisleri Bakani Hakan Fidan'in Moskova ziyareti sirasinda Rus mevkidasi Sergey Lavrov ile görüstügünü anlatti.

Kendisinin de konuyu Putin ile ayrintili sekilde degerlendirdigini ifade eden Erdogan, "Insallah kisa sürede beklentileri karsilayacak güzel bir neticeye varacagimiza da inaniyorum." diye konustu.

- Rusya-Ukrayna savasi

Türkiye'nin Ukrayna'da devam eden savasla ilgili tutumunun belli oldugunu animsatan Erdogan, sunlari kaydetti:

"Ilk günden beri hep barisi, diyalogu ve diplomasiyi savunduk. Daha fazla kan dökülmesinin önüne geçmek için yogun çaba harcadik. Sorunu büyütmek, atese körükle gitmek yerine her iki tarafin da ortak bir zeminde bulusmasini saglamaya çalistik. 1,5 yildir süren savas maalesef hala devam ediyor. Ufukta barisa dair umut verici bir manzara da bulunmuyor. Türkiye olarak, dün oldugu gibi bugün de, savasin kazanani, barisin kaybedeni olmaz, taraflar istediginde üzerimize düseni yapmaya hazir oldugumuzu tekrar ifade ettik. Keza esir takasi, Zaporijya Nükleer Santrali gibi konularda oldugu gibi kolaylastiricilik rolümüzü de devam ettirecegiz. Temennimiz bir an önce iki komsumuza ve bölgemize zarar veren bu savasin uluslararasi hukuk temelinde adil ve kalici bir barisla sonlanmasidir."

Erdogan, Soçi'deki görüsmelerinde Suriye, Güney Kafkasya, Libya ile Afrika'daki son gelismeler üzerinde de fikir teatisinde bulunduklarini kaydederek, Soçi'deki temaslarinin Türkiye ve Rusya basta olmak üzere bölge için hayirlara vesile olmasini diledi.

- Deyrizor'da Arap asiretlerle PKK'li YPG'li teröristlerin çatismasi

Suriye Deyrizor'da Arap asiretlerle PKK'li YPG'li teröristlerin çatismasinin bir süredir devam ettiginin hatirlatilmasi ve bu konunun Putin'le görüsmede gündeme gelip gelmediginin sorulmasi üzerine Erdogan, "Dogrusu konuyu Sayin Putin açmadi. Ben söyle kisa bir özet açtim ve Suriye'deki bu gelismelerde PKK'ya YPG'ye karsi artik Arap asiretlerin bir bütün haline geldigini, hatta su anda katilimin artmasiyla Arap asiretlerin güçlendigini görüyoruz. Sayin Putin de bölgenin sahipleri olarak Arap asiretlerinin bir araya gelerek, terör örgütüne karsi mücadele vermesinin önemli oldugunu söyledi." yanitini verdi.

Erdogan, Deyrizor'da su anda yasananin, Arap asiretlerinin birlik, beraberlik içerisinde kendi topraklarina sahip çikma hamlesi ve adimi oldugunun altini çizerek, "Bu bakimdan yasananlari önemli buluyorum. Arap asiretler oralarin gerçek sahipleridir. Oralarin gerçek sahipleri bu terör örgütleri degildir. Ne PKK ne YPG buralarin sahibi degil, bunlar sadece terörist. Asiretlerin bir araya gelmek suretiyle PKK'ya, YPG'ye karsi koyduklari tavir, haysiyetli bir onur mücadelesidir. Hem millidir hem yerlidir." ifadesini kullandi.

- "Muhatap ülkelere gerekli uyarilarimizi yaptik, yapiyoruz"

Terör örgütünün bölge halki için ne kadar büyük bir tehlike oldugunun bir kez daha görüldügüne dikkati çeken Erdogan, sözlerini söyle sürdürdü:

"Bir terör örgütünü, baska bir terör örgütüyle yok etmenin de mümkün olmadigi umarim görülmüstür. Terör örgütü PKK/YPG'nin, terör faaliyetleriyle bölge halklarina yasam hakki tanimadigini, bu örgütlere destek veren ülkelerin görmesi gerekir. ABD ve Rusya'ya, PKK/YPG'nin terör faaliyetlerine ve ülkemizi tehdit eden faaliyetlerine yönelik bilgilendirmeleri sürekli yapiyoruz.

Deyrizor'daki petrolün kontrolü için bu terör örgütünün yapmayacagi katliam, terörist faaliyet yoktur. Bu konuda muhatap ülkelere gerekli uyarilarimizi yaptik, yapiyoruz. ABD'nin bu terör örgütüne yaptigi mühimmat ve silah yardiminin bölgenin huzuruna hizmet etmedigi görüldü. Terör örgütüne verilen her silah, bölgede akan kanin sürmesine, Irak ve Suriye'nin toprak bütünlügünün bozulmasina hizmet etmektedir."

- "Hala Suriye tarafinda olumlu bir tavir yok"

Erdogan, "Suriye ile normallesme adimlari kapsaminda bakanlar ve bürokratlar düzeyinde görüsmeler gerçeklesmisti. Rusya'nin da normallesmeye destek verdigine dair açiklamalar da yapilmisti. Sayin Putin ile bu konu gündeme geldi mi? Normallesme adimlarinin hizlanmasi söz konusu mudur?" sorusunu ise söyle yanitladi:

"Öncelikle sunu ifade edeyim; Esed bizim normallesme ile ilgili Türkiye-Rusya-Iran-Suriye formatinda atilan adimlari maalesef uzaktan, tribünden seyrediyor. Yani isin içerisinde bir türlü yer almiyor. Biz ise Suriye'nin bu isin içerisinde yer alacagini ümit ederek bu çalismalara kapimizi açtik, 'biz buna variz' dedik. Ancak hala Suriye tarafinda olumlu bir tavir yok. Temenni ederiz ki sürecin devaminda onlar da masada yerini alir."

Terörle mücadele, siyasi süreç, siginmacilarin güvenli, gönüllü ve onurlu dönüslerinin, kapsamli sekilde dörtlü disisleri bakanlari toplantisinda ele alindigini vurgulayan Erdogan, "Bu basliklarda ilerleme kaydedilirse Suriye rejimiyle de iliskilerin normallesmesi mümkündür." degerlendirmesinde bulundu.

- "Güvenligimizi ön planda tutan yaklasimimizin degismesi söz konusu degildir"

Suriye rejimi ile yürütülen dörtlü sürecin basindan itibaren önkosulsuz olmasi gerektigini söylediklerini de hatirlatan Erdogan, su görüsleri paylasti:

"Biz bu sürecin asamali bir sekilde, belirttigim üzere önkosulsuz olarak ileriye tasinmasi gerektigini düsündük. Bunun gerçeklesmesi için de Suriye rejiminin sahadaki gerçeklere uygun bir sekilde hareket etmesi, sürece zarar verebilecek yaklasimlardan kaçinmasi çok önemli. Malumunuz, bizim bu süreçten temel beklentimiz, terörle mücadelede somut adimlar atilmasi. Bunun yani sira gönüllü ve güvenli geri dönüsler için gerekli kosullarin olusturulmasi ve BM himayesindeki siyasi sürecin canlandirilmasidir.

Bahsettigim bu alanlarda gelisme saglanmasi, sürecin ileriye tasinmasina yardimci olacaktir. Ancak evvelce de belirttigim üzere sinirlarimizi ve vatandaslarimizi tehdit eden terör unsurlari bertaraf edilmeden, nüfus hareketliligi riskleri ortadan kaldirilmadan, bizim güvenligimizi ön planda tutan yaklasimimizin degismesi söz konusu degildir."

Türkiye'nin, komsularinin toprak bütünlügünden yana oldugunu dile getiren Erdogan, Suriye'deki iç savasin basindan beri de bu ülkenin toprak bütünlügüne en büyük tehdidin bu ülkede konuslu terör örgütleri oldugunu söylediklerini animsatti.

Erdogan, "Ülkemizi tehdit eden terör örgütleriyle mücadelemiz de son terörist etkisiz hale gelinceye kadar sürecektir. Suriye'nin kuzeyini, Türkiye'yi tehdit eden terör örgütlerinden temizlemek için o bölgedeyiz." dedi.

- "Rusya'nin iki tane özel istegi var"

Tahil Koridoru konusunda BM'nin önerisinin sorulmasi üzerine de Erdogan, sunlari aktardi:

"Rusya'nin iki tane özel istegi var. Birisi Ruslarin tarim bankasinin, Ziraat Bankasinin SWIFT sistemine baglanmasi. Su anda yaptirimlardan dolayi Rus bankalari SWIFT sisteminden çikmis durumda. Biliyorsunuz bu ülke, senede 120-130 milyon ton tahil ihracati yapiyor. Sayin Putin de basin toplantisinda söyledi, 62 yildir satiyorlar. Satisin devami için iki seyin hayata geçmesi lazim. Birincisi satis sonucu parayi almasi gerekiyor, ikincisi de tasimada kullanilan gemilerin sigortalanmasi gerekiyor.

Gemilerin Avrupa veya baska limanlara mal tasiyabilmesi için sigorta edilmesi sart. Yaptirimlardan dolayi Ingiliz merkezli sigorta sirketi, gemilerin sigortasini yapmiyor. Rus bankalarinin SWIFT sisteminden çikartilmasi nedeniyle de para transferi olmuyor, bunun ikisinin mümkün olmasini Ruslar sart kosuyorlar. Simdi Birlesmis Milletler, biraz geriden baslayan bir pozisyonla Türkiye'nin de sürekli katkisiyla süreci bir noktaya getirdi. En son 28 Agustos'ta BM Genel Sekreteri Guterres, gönderdigi mektupta, Ruslarin istedigi gibi direkt SWIFT degil ama SWIFT isleminden kaynaklanacak bir aracilik mekanizmasi teklif etti. Sigorta meselesi için de çalismalari oldugunu söylediler."

- "Bati, Rusya'ya çok degisik bir bakis sergiliyor"

Erdogan, Soçi görüsmesinden önce Amerika Disisleri Bakanliginin, "ABD ve Birlesmis Milletler, hayat kurtaran tahil girisimine aracilik çalismalari nedeniyle Türkiye'ye minnettardir" diye bir açiklamasinin bulundugunu animsatarak, sunlari dile getirdi:

"Ancak gerek SWIFT olayi gerekse sigorta konusunda Bati, Rusya'ya çok degisik bir bakis sergiliyor. Degisik bakis sergileyisi sebebiyle de su anda Sayin Putin 'Bana karsi bunlar edimlerini yerine getirmiyor, getirmedigi için de ben bu konuda bunlarla müsterek bir çalismanin içine girmem' diyor. Bir de tahilin yüzde 44'ü Avrupa'ya gidiyor. Afrika'ya ise yüzde 14'ü gidiyor. Sayin Putin, 'Avrupa zaten bana düsman. Avrupa verdigi sözleri yerine getirmeden ben de bu konuda adim atmayacagim' diyor. Ama simdilik 1 milyon ton tahili 6 ülkeye göndermeyi düsündügünü söyledi. 'Katar ile beraber bunu bir görüselim' dedi."

(Sürecek)