Türkiye, Çin ve Japonya iliskilerinin tarihi Istanbul'da düzenlenen konferansta konusulduFaruk Hanedar
admin
ISTANBUL (AA) - Japonya Disisleri Bakanliginin destegiyle Tokyo Üniversitesi Ileri Bilim ve Teknoloji Arastirmalari Merkezi (RCAST), Istanbul'da "Imparatorluklar Sonrasi Avrasya: Iki Dünya Savasi Arasinda Çin, Türk Dünyasi ve Japonya" konulu konferans düzenledi.
Levent'teki Tekfen Tower'da düzenlenen konferansta, Japon akademisyenler Ikeuchi Satoshi, Kawashima Shin ve Kamakura Jun konusmaci; Bogaziçi Üniversitesinden Selçuk Esenbel ve Erdal Küçükyalçin ile Istanbul Üniversitesinden Ahmed Yakoob müzakereci olarak söz aldi.
- Türkiye ile Çin arasindaki ilk uluslararasi anlasma
Kawashima, "1. Dünya Savasindan Sonra Çin-Türk Iliskileri ve Japonya" baslikli sunumunda Türkiye-Çin iliskisinin tarihini anlatti.
Türkiye ile Çin'in ilk kez 1934 yilinda bir anlasma imzaladigini ifade eden Kawashima, bu anlasmaya giden sürecin 1925'te Brüksel'de basladigini, Çin'in Türkiye ile anlasmak için "karsilikli esitlik" ilkesinin korunmasi sartini öne sürdügünü belirtti.
Kawashima, Çin'in bu teklifine karsin Türkiye'nin ise "en çok kayrilan ülke" statüsü talep ettigini kaydederek, "Eger Çin ile Türkiye arasindaki anlasmada en çok kayrilan ülke statüsü ile ilgili bir madde olsaydi, Türkiye gümrük tarifesi veya bölge disi haklar konusunda özel haklardan faydalanabilecekti." dedi.
Türkiye ile Çin arasindaki anlasmanin sürüncemede kalmasi sebebiyle Türkiye, Sovyetler Birligi, Afganistan ve Iran'dan olusacak Çin ve Japonya'nin ise sonradan dahil olmasi beklenen "Asya Ligi"nin kurulamadigini aktaran Kawashima, "Bir diger sorun ise Sincan'di. Vali Yang anlasmanin imzalanmasini istemedi." ifadelerini kullandi.
Kawashima, Milletler Cemiyetinde Türkiye'nin Mançurya olayinda Japonya'ya karsi Çin'i destekledigini ve uluslararasi destek bulamayan Japonya'nin 1933'te cemiyetten ayrildigini söyledi.
Uzmanlik alani Çin etnik politikasi olan Kumakura ise "90'inci yilinda Dogu Türkistan Türk Islam Cumhuriyeti'ni (1933-1934) hatirlamak" baslikli sunum yapti.
Kamakura, Kasgar'da 1933 sonbaharinda kurulmak istenen bagimsiz cumhuriyetin ömrünün çok kisa oldugunu belirterek, "Bu devlet, uluslararasi destekten mahrum olmasi nedeniyle 1934 baharinda yikildi." dedi.
Konferansa Türkiye'den katilan akademisyenler Esenbel, Küçükyalçin ve Yakoob sunumlarin ardindan konuya iliskin akademik katkilar sundu.
