Uzmanlara göre Israil-Filistin gerilimini ele alan Sarm es-Seyh toplantisi uzun vadeli umut vermiyorQais Omar Darwesh Omar,Muhammed Emin Canik,Halime Afra Aksoy- Filistinli siyaset uzmani Cihad Harb: - "Filistin halki Israil isgalinden kurtulmak istiyor, gerginligin baslica sebebi olan isgali sona erdirmeyecek sadece bölgedeki gerilimi azaltabilecek ekonomik ve güvenlik önlemlerini istemiyor" - Kudüs Arastirma Merkezi Müdürü Ahmed Refik Avd: - "Sarm es-Seyh toplantisinin kapanis bildirisinde Fil

RAMALLAH (AA) - KAYS EBU SEMRA - Filistinli uzmanlar, Israil ve ABD'den üst düzey katilimla Misir'in Sarm es-Seyh kentinde 19 Mart'ta düzenlenen güvenlik toplantisinda Filistin'de sükunetin saglanmasi için anlasmaya varilmasina ragmen bunun sahada karsilik bulmasinin mümkün olmadigini belirtiyor.

Uzmanlar, Israil-Filistin geriliminin azaltilmasi için daha önce Ürdün'ün Akabe sehrinde düzenlenen toplantinin devami niteligindeki Sarm es-Seyh toplantisinda alinan kararlarin sahadaki uygulanabilirligine iliskin AA muhabirine degerlendirmelerde bulundu.

Israil'in tek tarafli eylemlerini durdurmasi, yerlesim yeri insasina son vermesi gibi Akabe'de alinan kararlara uymayarak baskinlara ve saldirilara devam etmesi göz önüne alindiginda Sarm es-Seyh toplantisindaki anlasmanin da uygulanma ihtimali düsük görülüyor.

- "Filistin halki Israil isgalinden kurtulmak istiyor"

Filistinli siyaset uzmani Cihad Harb, toplantida alinan kararlarin uzun vadede umut vermedigini ve güvenlik açisindan gerilimi azaltsa da bitiremeyecegini belirtti.

Harb, "Sagci bir Israil hükümetinin gölgesinde anlasmalarin uygulanma olasiligi yok." dedi.

Akabe'den hemen sonra Israil hükümetinden yetkililerin toplanti kararlarini reddeden açiklamalarina deginen Harb, "Burada mesele, Israil'in imzalanan anlasmalara uymamasi ve saygi göstermemesi. Son yillardaki tecrübeler bunu dogruluyor." diye konustu.

Harb, ayrica isgal altindaki Bati Seria'nin yarisindan fazlasini kapsayan C bölgesi, Kudüs ve Filistin'in iç kesimleri gibi güvenligi Israil'in elinde bulunan bölgelerde Filistin yönetiminin, Filistinlilerin düzenledigi eylemlerin önüne geçmesinin mümkün olmadigini ifade etti.

Israil'in artan gerilimdeki rolüne isaret eden Filistinli uzman sunlari söyledi:

"Israil, yerlesim yerleri insa etme, baskinlar, saldirilar düzenleme ve Yahudi yerlesimcilerin Filistinlilere saldirmasi politikalarini sürdürüyor. Isgalden kaynaklanan bütün bu suçlar yüzünden gerginligin sebebi de yine Israil."

Harb, çözüme iliskin ise, "Filistin halki Israil isgalinden kurtulmak istiyor, gerginligin baslica sebebi olan isgali sona erdirmeyecek sadece bölgedeki gerilimi azaltabilecek ekonomik ve güvenlik önlemlerini istemiyor. Toplantida ele alinan güvenlik boyutu gerilimi azaltabilir ancak gerekli olan isgali sonlandiracak siyasi bir ufuk." ifadelerini kullandi.

- Toplantida yanitsiz kalan sorular

Kudüs Üniversitesine bagli Kudüs Arastirma Merkezi Müdürü Ahmed Refik Avd de Israil'deki koalisyon hükümeti sagci ve asiri sagci partilerden olustugu için alinan kararlarin uygulanma ihtimalinin zayif oldugunu belirtti.

Avd, Sarm es-Seyh ve öncesindeki Akabe toplantisinda alinan kararlarin Israil'in inisiyatifine birakilmasi halinde Tel Aviv yönetiminin çikarlarina uygun olanlari seçecegini ve kendi politikasini sürdürecegini dile getirdi.

Filistinli uzman, "Sarm es-Seyh toplantisinin kapanis bildirisinde Filistinlilerin endiselerini gidermeye yönelik önemli sorular yanitsiz kaldi. Bunlar arasinda, 'Israil, Filistinlileri öldürmeyi, mülklerine el koymayi ve barisi inkar etmeyi birakacak mi?' sorusu da var." diye konustu.

Meselenin güvenlikle sinirlandirilmasinin sonuç getirmeyecegini, aslolanin isgali bitirmeye yol açan siyasi bir ufuk oldugunu belirten Avd, buna gerekçe olarak sunlari söyledi:

"Washington, isgali destekliyor ve mesrulastiriyor. Filistinlilerin eylemleri ve Yahudi yerlesimcilerin uyguladigi siddet arasinda bir denge kurmak da yanlis. Ayrica Filistin'deki durumu gözetmesi gereken katilimcilarin meselede gerçek bir rolü bulunmuyor."

- Kararlarin uygulanma imkani kisitli

Yabus Arastirma Merkezi Müdürü Süleyman Beserat ise Sarm es-Seyh toplantisindan çikan sonuçlarin uygulanma imkaninin bazi etkenlerden dolayi çok kisitli oldugunu ifade etti.

Beserat, Israil güçlerinin Filistin kentlerine yönelik baskinlariyla sahada her gün devam eden tehditlerinin bu etkenlerden biri oldugunu belirtti.

Israil'in saldirgan tavrinin isgal altindaki Bati Seria'da Yahudi yerlesimcileri de cesaretlendirdigini aktaran Beserat, bunun da Filistinliler için caddelerden geçerken bile tehdit olusturdugunu söyledi.

Bir diger etkenin de Filistin sokagi ile Filistin siyasi liderligi arasindaki uyumsuzluk ve anlasmazlik oldugunu kaydeden Beserat, Filistinlilerin, bu tür görüsmeler yapilsa da Tel Aviv'in karsiliksiz hiçbir sey yapmayacagi yönünde bir kanaati oldugunu dile getirdi.

- Sarm es-Seyh Güvenlik Toplantisi

Misir, Filistin, Israil, Ürdün ve ABD'den üst düzey siyasi ve güvenlik yetkilileri, Israil-Filistin geriliminin azaltilmasi amaciyla 19 Mart'ta Sarm es-Seyh'te güvenlik toplantisi düzenledi.

Bu toplantinin, 26 Subat'ta Ürdün'de düzenlenen Akabe Güvenlik Toplantisinin devami niteliginde oldugu belirtildi.

Sarm es-Seyh toplantinsin kapanis bildirisine göre, katilimcilar, Filistin ve Israil halklari için güvenlik, baris ve istikrari güçlendirmek, 2014’ten bu yana dondurulmus baris sürecini canlandirmak ve ateskesin uygulanmasi basta olmak üzere çesitli maddeler üzerinde anlasmaya vardi.

Katilimcilarin, siddetin azaltilmasi, kiskirtici açiklama ve eylemlerden uzak durulmasi ile Filistin halkinin ekonomik sartlarinin iyilestirilmesi için birer mekanizma olusturulmasi konulari üzerinde de anlastigi belirtildi.

Toplantida, "güven artirici önlemlerin alinmasi, karsilikli güvenin artirilmasi, siyasi ufuklarin açilmasi, öne çikan sorunlarin dogrudan müzakere yoluyla ele alinmasi" gerektigi vurgulandi.

Gelecek toplantinin, nisan ayinda yine Sarm es-Seyh'te düzenlenmesi kararlastirildi ancak net bir tarih verilmedi.