"Efsane renk" Edirne kirmizisinin elde edildigi kök boya bitkisinin hasadi yapildiGökhan Zobar- Edirne Valisi Yunus Sezer: - "Rengin kök boyadan elde edilmesi, bilimsel arastirmalarla renk kodunun tutturulmasi ve her seyden önemlisi bunun kullanilabilir ve satilabilir ürünler haline getirilmesi büyük bir basari"
admin
EDIRNE (AA) - Osmanli zamaninda Edirne'de üretilen ve formülünün Fransa'ya götürülmesinin bir "casusluk" hikayesine benzetilmesiyle "efsane renk" olarak anilan Edirne kirmizisi (Rouge d'Adrinople) renginin elde edildigi kök boya bitkisi rubia tinctorumun hasadi yapildi.
Trakya Üniversitesi ev sahipliginde gerçeklestirilen "II. Uluslararasi Edirne Kirmizisi Sempozyumu" kapsaminda Trakya Tarimsal Arastirma Enstitüsünün Karaagaç deneme bahçesinde yetistirilen bitkiler hasat edildi.
Bu bitkilerden elde edilen dogal boyayla, pamuk kumas ve iplikler kazanlarda kaynatilarak geleneksel yöntemle boyandi.
Hasat etkinligine katilan Vali Yunus Sezer, Edirne kirmizisinin Türk kültüründe önemli bir yere sahip oldugunu söyledi.
Rengin bilinirliginin yeniden artirilmasi için yapilan çalismalarin çok degerli oldugunu belirten Sezer, "Rengin kök boyadan elde edilmesi, bilimsel arastirmalarla renk kodunun tutturulmasi ve her seyden önemlisi bunun kullanilabilir ve satilabilir ürünler haline getirilmesi büyük bir basari. Mücadelenin güzel bir sonucu." dedi.
- "Edirne nereye bakarsaniz bakin bir tarih müzesidir"
Sezer, Edirne'nin degerlerini ön plana çikarmak için çaba sarf ettiklerini vurguladi.
Edirne'nin bir bütün olarak ele alinarak belli bir plan dahilinde çalisilmasi gerektigine dikkati çeken Sezer, sunlari kaydetti:
"Tarihimizin bize önemli katkilari var. Basimizi nereye çevirirsek çevirelim muhtesem bir tarihi hazinenin içindeyiz. Kaybettigimiz hazinemizin belli bölümüne yillar sonra kavusmanin heyecanini yasiyoruz. Bu sadece Edirne kirmizisi için degil. O kadar güzel tarihsel ve kültürel kodlarimiz var ki, bunlari yakalamak ve gün yüzüne çikartip gelecege tasimak Edirne açisindan en büyük misyonumuz olmali.
Edirne nereye bakarsaniz bakin bir tarih müzesidir. Ecdadimiza karsi boynumuzu egdirecek hiçbir yapinin kalmayacagi sekilde eserlerin hayata kazandirilmasi ve diger kültürel ögelerle desteklenmesi gerekli. Tüm kurumlarin ortak biçimde ortaya koyacagi gelecek misyonudur bu."
-Sanayi boyalarindan tekrar öze dönüs
Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoglu ise rengin kent kimligine kazandirilmasi için üniversite olarak 7 yildir çalisma yaptiklarini dile getirdi.
Ekimi yapilan kök boya bitkisinin hasat edilerek kullanilmaya basladigini aktaran Tabakoglu, "Sanayi boyalarindan tekrar öze dönüs. Çevresel kirlenmeye mahal vermeden, dogal renklerin korundugu sagliga yararli bu boyanin gündeme getirilmesini istedik. Edirne kirmizisi adiyla bilinen bu dogal boyanin pek çok sektörde kullanildigini görüyoruz." diye konustu.
Trakya Tarimsal Arastirma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Adnan Tülek de kök boya bitkisinin yetistirilmesi için üniversiteyle is birligi içinde olduklarini ifade etti.
Bitkinin adaptasyonunun saglandigini vurgulayan Tülek, "Amacimiz bölgede üreticilerin gerekli ham maddeyi üretmesi ve devaminda sektörün bunu kullanmasi." dedi.
- Edirne kirmizisinin öyküsü
Dünya tekstil sanayisinde önemli bir yere sahip olan Edirne kirmizisi, 15'inci yüzyilda sehirde kök boya olarak üretildi.
"Tugla kirmizisinin daha parlagi" olarak nitelenen rengi elde eden ve adina "Edirne kirmizisi" diyen iki boya ustasi, formülünü bir süre sonra Fransa'ya götürerek bu rengin Avrupa'daki tekstil sanayinde yayginlastirilmasini sagladi.
Fransa'da 1740'li yillarda üretildikten sonra "Rouge d'Adrinople" (Edirne kirmizisi) adiyla sektörde yer edinen renk, özellikle tekstil alaninda kullanildi.
Edirne'de tarihi yapilarin süslemelerinde ve sehrin geleneksel el sanatlarinda kullanilan renk, aradan geçen süreçte unutulmaya yüz tuttu.
Trakya Üniversitesi akademik anlamda baslattigi çalismalarla rengin dogdugu topraklarda yeniden gündeme gelmesi için çalismalarini sürdürüyor.
