Arastirma: Kara delikler, yildizlari yutarken ortaya çikan parlaklik sayesinde tespit edilebilirIbrahim Hakki Çetinkaya
admin
ANKARA (AA) - Isik yaymadiklari için dogrudan gözlemlenemeyen kara deliklerin, yildizlari yutarken ortaya çikan parlaklik sayesinde tespit edilebilecegi belirlendi.
CNN’in haberine göre astrofizikçiler, orta kütleli kara deliklerin, çekirdeklerini firlatip kozmik iz birakmadan önce yildizlardan bir parça kopararak parlakliga sebep olduklarini göstermek amaciyla üç boyutlu bilgisayar modellerini kullandi.
Astrofizikçiler, olusturduklari simülasyonda kara deliklerin etrafina günes boyutunda yildizlar gönderdi.
Simülasyonda orta kütleli kara deligin, yörüngesinde seyreden yildizdan yakalayarak parça kopardigi görüldü.
Yildiz, her tur attiginda kara delik bir parça kopardi, yalnizca yogun ve sekilsiz çekirdegi kaldiginda onu galaksinin içine dogru firlatti.
Üç boyutlu modelleme deneyi sirasinda yildizlar, firlatilmadan önce orta kütleli kara deligin etrafinda bes kez dönebildi.
Her turda yildizin daha fazla kütle kaybettigi ve yalnizca çekirdegi kaldiginda ise gök bilimcilerin görünmez orta kütleli kara deliklerin varligini izlemek ve kanitlamak için ihtiyaçlari olan isigi olusturmaya yetecek kadar parlaklikla kara delikler tarafindan galaksiye dogru kör edici hizla firlatildigi gözlemlendi.
Deneyde ortaya çikan ipuçlarinin gök bilimcilerin orta kütleli kara delikleri bulmalarina yardimci olabilecegi görüldü.
ABD’nin Illinois eyaletindeki Northwestern Üniversitesi'nde astrofizik alaninda doktora ögrencisi olan bas arastirmaci Fulya Kiroglu, yaptigi açiklamada, isik yaymadiklari için kara delikleri dogrudan gözlemleyemeyeceklerini söyledi.
Kiroglu, "Bunun yerine kara delikler ve çevreleri arasindaki etkilesimlere bakmaliyiz. Yildizlarin firlatilmadan önce birçok yolculuktan geçtigini bulduk. Her geçisten sonra daha fazla kütle kaybeder ve parçalanirken isik hüzmesine yol açar. Her parlama bir öncekinden daha parlak oluyor ve astronomlarin onlari bulmasina yardimci olabilecek bir imza olusturuyor.” ifadelerini kullandi.
Bu yolculuk sirasinda yildizin tamamen parçalanmamasinin inanilmaz oldugunu kaydeden Kiroglu, “Bazi yildizlar sansli olabilir ve bu süreçten sag çikabilir. Firlatma hizi o kadar yüksek ki bu yildizlar, galaksilerin merkezlerinde gözlemlenen hiper hizli yildizlar olarak tanimlanabilir.” diye konustu.
Modelleme analizini açiklayan çalismanin "The Astrophysical Journal" dergisinde yayimlanmak üzere kabul edildigi ve bulgularin American Physical Society'nin gelecek toplantisinda sunulacagi bildirildi.
