Anayasa Mahkemesi, Çarsi ve Mahalle Bekçileri Kanunu'nun bazi hükümlerini iptal ettiIsmet Karakas- Yüksek Mahkeme, çarsi ve mahalle bekçilerinin haftalik çalismasinin 40 saati asabilecegi, durdurdugu kisi üzerinde veya aracinda elle kontrol yapabilecegi hükümlerini "kapsam ve sinirlarinin açik ve net olarak belirlenmedigi" gerekçesiyle iptal etti- Iptal kararlari 9 ay sonra yürürlüge girecek
admin
ANKARA (AA) - Anayasa Mahkemesi, 7245 sayili Çarsi ve Mahalle Bekçileri Kanunu'nun bazi hükümlerinin iptaline karar verdi. Iptal kararlari 9 ay sonra yürürlüge girecek.
Yüksek Mahkeme, CHP'nin, 7245 sayili Çarsi ve Mahalle Bekçileri Kanunu'nun bazi hükümlerinin iptaline iliskin basvurusunu karara bagladi. Kanun'un 6'nci maddesinin 1'inci fikrasinin b bendinde yer alan ve "Görev bölgeleri içinde bulunan konut, is yeri ve araçlar gibi mallarin korunmasinda sahipleri tarafindan noksan alinan tedbirleri tamamlattirmak" kuralinin iptaline hükmedildi.
Önleyici ve koruyucu görev kapsaminda "noksan tedbirlerin" neler oldugunun açiklanmadigina isaret edilen kararda, "Bu tedbirlerin tamamlattirilmasindan ne anlasilmasi gerektigi, bu yetkinin kapsam ve sinirlari ile nasil gerçeklestirilecegi belirli degildir. Bu itibarla yeterli kanuni ilke ve çerçeveyi öngörmemesi nedeniyle kuralin belirsiz oldugu sonucuna ulasilmistir." degerlendirmesi yer aldi.
Çarsi ve mahalle bekçilerinin, "kamu düzenini bozacak mahiyetteki gösteri, yürüyüs ve karisikliklarin önlenmesi amaciyla genel kolluk kuvvetleri gelinceye kadar önleyici tedbirleri almasi"ni öngören Kanun'un 6'nci maddesinin 1'inci fikrasinin ç bendi de Yüksek Mahkeme tarafindan iptal edildi. Iptalin gerekçesinde, kamu düzenini bozacak eylem ve durumlarin mahiyeti, boyutu ve sinirlarinin neler oldugunun belirlenmedigi, toplanti ve gösteri yürüyüsü düzenleme hakkinda sinirlamaya yol açan önleyici tedbir mahiyetindeki görev ve yetkilerin neler oldugunun ve kapsaminin düzenlenmedigi belirtildi.
Ayni Kanun'un 6'nci maddesinin 1'inci fikrasi g bendinde yer alan çarsi ve mahalle bekçilerinin "halkin sükun ve istirahatini bozanlari ve baskalarini rahatsiz edenleri engelleme görevi" hükmü de Anayasa Mahkemesi tarafindan iptal edildi.
Kararda, "Halkin sükun ve istirahatini bozmak, baskalarini rahatsiz etmek eylemlerinin kabahat kapsaminda degerlendirilecegi, engellemenin kapsami, hangi yetkileri içerdigi ve sinirlari konusunda kural belirsizdir." tespiti yer aldi. Engelleme yetkisinin uyarma yetkisini asmasinin ve temel haklara müdahale boyutuna ulasmasinin da mümkün oldugu belirtilen kararda, "engelleme" ifadesinin zor kullanma veya silah kullanma yetkisini içerip içermediginin belirsiz oldugu kaydedildi.
- "Elle kontrol" düzenlemesine iptal
Anayasa Mahkemesi, Çarsi ve Mahalle Bekçileri Kanunu'nun 7'nci maddesinin 6'nci fikrasinda yer alan "durdurdugu kisi üzerinde veya aracinda silah ya da tehlike olusturan diger bir esyanin bulundugu hususunda yeterli süphenin varligi halinde, kisinin kendisine veya baskalarina zarar verilmesini önlemek amacina yönelik el ile distan kontrol dahil gerekli tedbirleri alabilmesi" kuralini iptal ederken gerekçede "gerekli tedbirlerin" neler oldugunun açiklanmadigi kaydedildi. Kararda, "Kuralda, bahsi geçen durumlarin varligi halinde gerekli tedbirlerin neler oldugu, yetkinin kapsam ve sinirlari açik ve net olarak belirlenmemistir. Bu itibarla kisilerin üstünde ve esyasi üzerinde yapilacak elle kontrol faaliyeti ile arama arasindaki sinirin tespit edilmesi açisindan kuralda belirsizlik bulunmaktadir." ifadeleri yer aldi.
Elle kontrolün arama tedbiri boyutuna ulasmasini önleyecek sekilde kapsam ve sinirlarinin tespit edilmedigi belirtilen kararda, "Anayasa'nin 20'nci maddesinde düzenlenen kisilerin özel hayatina saygi gösterilmesi hakkina getirilen sinirlamanin öngörülebilir bir kanuni dayanaginin bulunmadigi sonucuna ulasilmistir." tespitine yer verildi.
- Haftalik çalismanin 40 saati asmasini öngören kural iptal edildi
Anayasa Mahkemesi, Kanun'un 12'nci maddenin 1'inci fikrasinda yer alan, çarsi ve mahalle bekçilerinin çalisma sürelerinin 40 saati asabilecegini öngören, "emniyet ve asayisin gerektirdigi durumlarda haftalik 40 saat olarak belirlenen çalisma süresinin haftada bir gün istirahat verilmek kaydiyla artirilabilmesi" hükmünü de iptal etti.
Kararda, "Çalisma süresinin azami ne kadar artirilabilecegi, artirilan bu sürelerin nasil telafi edilebilecegi konusunda herhangi bir düzenleme bulunmamaktadir. Bu nedenle kuralla öngörülen sinirlama belirli ve öngörülebilir nitelikte degildir. Anayasa Mahkemesi, açiklanan gerekçelerle kuralin Anayasa'ya aykiri olduguna ve iptaline karar vermistir." ifadeleri yer aldi.
AYM, kanunda yer alan "Emniyet ve jandarma teskilatlarinda istihdam edilen çarsi ve mahalle bekçilerinin amirleri, meslek hiyerarsileri içinde tespit edilir" hükmünü de "çarsi ve mahalle bekçilerinin talimat alacagi, islemlerini hukukilik ve yerindelik bakimindan denetleyecek, düzeltecek, iptal edecek, disiplin, atama, terfi islemlerini yapacak amirlerin kimler oldugunun kuralda tespit edilmedigi" gerekçesiyle iptal etti.
Yüksek Mahkemenin iptal kararlari, 9 ay sonra yürürlüge girecek.
