Türkiye, deprem bölgesindeki günes potansiyelini kullanarak temiz enerji hedeflerine ulasabilirNuran Erkul Kaya- Aralarinda Kahramanmaras, Adiyaman, Malatya, Gaziantep, Kilis, Sanliurfa, Mardin ve Van’in bulundugu güneydogu illeri Türkiye’de en yüksek günes enerjisi potansiyeline sahip sehirler olarak öne çikiyor

LONDRA (AA) - Türkiye'nin güney ve güneydogu illerindeki günes enerjisi potansiyelinin degerlendirilmesi, temiz enerji dönüsümünün hizlandirilmasi ve kurakliga bagli risklerin ortadan kaldirilmasi için kritik önem tasiyor.

Londra merkezli enerji düsünce kurulusu Ember'in Türkiye'de son 5 yilin il bazinda elektrik üretim verileri üzerinden temiz enerji kaynaklarinin üretimindeki degisimleri inceledigi analizine göre, 2021 ve 2022'de Türkiye'de hidroelektrik disi yenilenebilir elektrik üretimi, hidroelektrikten üretimi geçti.

Türkiye, hidroelektrik açigini dogal gazdan elektrik üretimini artirarak kapatti.

Kurakligin yarattigi volatilite, yenilenebilir elektrikte ana kaynagin hidroelektrik oldugu Türkiye için ciddi bir risk olustururken, rüzgar ve günes enerjisi kurulumlarinin hizlandirilmasinin bu riskli bagimliligi sona erdirecegi degerlendiriliyor.

- Temiz enerjinin agirlik merkezi batiya kayiyor

Analize göre, Türkiye'de 2022'de yenilenebilir enerji kaynaklarindan elektrik üretiminin yarisi agirlikli olarak dogu illerinde yogunlasan hidroelektrik santrallerinden saglandi.

Orta Anadolu, Akdeniz ve bati illerinde hidroelektrik harici elektrik üretimi saglayan kaynaklar, 2018-2022 döneminde temiz elektrik üretimindeki artisin yüzde 79'unu olusturdu.

Aydin ve Izmir, temiz enerji kaynaklarindan sirasiyla 8 ve 7 teravatsaat elektrik üreterek geçen yil Türkiye'nin en büyük iki yenilenebilir enerji üretici sehri haline geldi.

Konya, Izmir ve Istanbul 2018'den beri yenilenebilir kaynakli elektrik üretimini en çok artiran iller oldu. Yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretiminde ülke çapinda yasanan artisin yüzde 23'ü bu üç il tarafindan karsilandi.

- 2022'de günesten elektrik üretiminin yarisindan fazlasini 10 il karsiladi

Konya, 5 yil içinde günesten elektrik üretiminde üç kattan fazla büyüme kaydederken, 2018'den beri Türkiye'de günes enerjisi üretimindeki artisin yüzde 33'ünü sagladi. Ayrica, Konya geçen yil ülke genelindeki günesten elektrik üretiminin yüzde 20'sinden fazlasini gerçeklestirdi. Bu büyümede Karapinar günes enerjisi santrali itici güç oldu.

Geçen yil ise Türkiye'nin günes enerjisinden elektrik üretiminde Konya basi çekerken, bunu Sanliurfa, Ankara, Kayseri ve Izmir takip etti.

Afyonkarahisar, Kahramanmaras, Manisa, Mersin ve Antalya günesten elektrik üretiminin yarisindan fazlasinin saglandigi ilk 10 il arasinda yer aldi.

- Lisanssiz günes enerjisi kapasitesi basvurulari 2022'de hizli artis gösterdi

Günes enerjisinin Türkiye'nin elektrik üretimindeki payi geçen yil yüzde 4,7 oldu. Bu üretimin yüzde 78'i lisanssiz santrallerden karsilandi.

Öz tüketime yönelik lisanssiz günes enerjisi projelerini kapsayan düzenleme sonrasi ise lisanssiz günes enerjisi kapasite basvurulari geçen yil 2021'e göre 5 kat artis göstererek 6 gigavata ulasti.

- Güney illerindeki potansiyelin degerlendirilmesi kritik önemde

Analize göre, Türkiye'nin güney illerinde kullanilmayan günes enerjisi potansiyeli temiz enerji hedeflerine ulasilmasini zorlastiriyor.

Geçen yil günesten elektrik üretiminde Konya tek basina yüzde 21 pay alirken, Antalya ve Van gibi yüksek potansiyelli illerin payi sirasiyla yüzde 3 ve 2 seviyesinde kaldi.

Türkiye'nin yilda 3-4 gigavat ilave günes enerjisi kapasitesi hedefine ulasmasi için, güney ve güneydogu illerindeki yeterince kullanilmayan potansiyelin devreye alinmasina ihtiyaç duyuluyor.

Aralarinda Kahramanmaras, Adiyaman, Malatya, Gaziantep, Kilis, Sanliurfa, Mardin, Van’in bulundugu güneydogu illeri Türkiye’de en yüksek günes enerjisi potansiyeline sahip sehirler olarak öne çikiyor.

Ayrica, Mersin, Karaman, Nigde, Aksaray, Antalya, Burdur ve Mugla da bu iller arasinda yer aliyor.

Türkiye'nin Ulusal Enerji Plani'na göre, günes enerjisinin 2035'e kadar en büyük kapasiteye sahip enerji kaynagi olmasi ve 2022'de 9,4 gigavat olan günes gücünün 2030'da 32,9 gigavata ve 2035'te 52,9 gigavata ulasmasi hedefleniyor.

Bu hedefe ulasmak için yillik günes enerjisi kapasite ilavelerinin mevcut seviyenin üç katina çikmasi gerekiyor.

- Rüzgardan elektrik üretimi Ege ve Marmara'da yogunlasiyor

Türkiye'nin rüzgardan elektrik üretimi ise Ege ve Marmara illerinde yogunlasiyor.

Rüzgar enerjisinin Türkiye'nin toplam elektrik üretimindeki payi 2022'de yüzde 11 oldu.

Izmir geçen yil rüzgardan elektrik üretiminin yüzde 17'sini karsilarken, bunu Balikesir, Çanakkale ve Manisa takip etti. Izmir, Çanakkale ve Istanbu, 2018-2022 döneminde rüzgardan elektrik üretiminde en yüksek artisi kaydeden iller olarak öne çikti.

Ulusal Enerji Plani'na göre, 2022 sonunda 11 gigavat olan rüzgar kapasitesinin 2030'a kadar 18 gigavata çikarilmasi hedefleniyor.

Ember Türkiye Enerji Analisti Azem Yildirim, rapora iliskin degerlendirmesinde, Türkiye'de yenilenebilir enerjinin agirlik merkezinin hidroelektrik açisindan zengin olan dogudan, rüzgar ve günesin bol oldugu batiya dogru kaydigini belirterek, su ifadeleri kullandi:

"Son 5 yil içinde yasanan iki kurak dönem, Türkiye'nin enerji dönüsümünün kuraklik sebebiyle yavaslamamasi için hidroelektrik harici yenilenebilir enerji kaynaklarinin kilit öneme sahip oldugunu gösterdi. Türkiye'nin elektrik dönüsümünü gerçeklestirebilmek için günesli güney illerini daha verimli kullanmasi gerekiyor."