ABD Baskani Biden, Çin Devlet Baskani Cinping ile görüsmeyi planladigini söylediTugçenur Akgün

NEW YORK (AA) - ABD Baskani Joe Biden, Çin Devlet Baskani Si Cinping ile görüsmeyi planladigini bildirdi.

Biden, Avustralya Basbakani Anthony Albanese ve Ingiltere Basbakani Rishi Sunak, Avustralya'nin nükleer denizaltiya sahip olmasi ve nükleer denizaltilarda kullanilan teknolojinin paylasilmasini içeren AUKUS anlasmasi kapsaminda California eyaletinin San Diego kentinde bir araya geldi.

Biden, üçlü görüsmenin ardindan liderlerle ayri olarak ikili görüsmeler de gerçeklestirdi.

- Sunak, Biden'i Kuzey Irlanda'ya davet etti

Biden, Sunak ile ikili görüsmesinde, ABD, Ingiltere ve Avustralya'nin, Hint-Pasifik'teki baris ve güvenlige yardimci olacak adimlar attigini belirterek, bugünün ülkeleri için "tarihi" bir gün oldugu degerlendirmesinde bulundu.

Görüsmelerinde Rusya-Ukrayna savasi dahil birçok konuyu ele aldiklarini aktaran Biden, ABD ve Ingiltere'nin dünyadaki meseleler karsisinda uyum içerisinde hareket ettigini kaydetti.

Sunak da AUKUS'un, ülkeleri arasindaki önemli çok tarafli savunma ortakliklarindan biri oldugunu vurgulayarak, mevcut küresel güvenlik manzarasi karsisinda iki ülkenin birlikte çalismasinin dogru oldugunu söyledi.

"BM Güvenlik Konseyinde yan yana oturuyoruz. NATO'ya en çok harcama yapan iki ülkeyiz." diyen Sunak, iki ülkenin birlikte çalisarak çözemedigi bir sorun olmadigini kaydetti.

Sunak, ayrica Biden'i Kuzey Irlanda'ya davet ederek, Hayirli Cuma anlasmasinin yildönümünü birlikte anmayi teklif etti. Biden da Kuzey Irlanda'yi ziyaret etme niyetinde oldugunu söyledi.

- Biden, Çin Devlet Baskani ile görüsmeyi planliyor

Diger taraftan, Çin'in AUKUS'u kendisine karsi bir saldirganlik olarak görmesinden endise duyup duymadigina iliskin bir soruya Biden, "Hayir." yanitini verdi.

Biden, Çin Devlet Baskani Si Cinping ile yakin zamanda görüsüp görüsmeyecegine dair soruyu ise "Evet." seklinde yanitladi ancak ne zaman görüsecegine dair ise bilgi vermeyecegini kaydetti.

- "Nükleer silah degil, nükleer enerji" vurgusu

Biden, Avustralya Basbakani Albanese ile görüsmesinde de Avustralya'ya verilecek nükleer denizaltilarla ilgili açiklanan planin önemli oldugunu belirterek, "Bana göre bu, oyunun kurallarini degistirecek." dedi.

ABD ve Avustralya'nin iklim degisikligi, bölgesel istikrar ve Ukrayna'ya yapilan yardimlar konusunda ortak hareket ettigini kaydeden Biden, diger taraftan AUKUS ittifakinin kimseye karsi bir meydan okuma olmadigini, aksine Güney Çin denizi ve Hint Okyanusu'na istikrar getirmenin bir yolu oldugu görüsünü savundu.

Biden ayrica nükleer denizalti projesi kapsaminda "nükleer silahlardan" degil, "nükleer enerjilerden" bahsettiklerini ve bunu dünyanin anlamasinin önemli oldugunu, bu kapsamda da Uluslararasi Atom Enerjisi ile de birlikte çakistiklarini vurguladi.

Biden, gelecekte ABD'nin izolasyonunu savunabilecek birinin baskan olmasi halinde AUKUS anlasmasinin devam edip edemeyecegine iliskin gazetecilerin sorusuna, anlasmanin devam edecegi yanitini verdi.

Avustralya'nin tam anlamiyla güvenilir bir ortak oldugunu ifade eden Biden, ülkede bankalarin batmasiyla ilgili Sunak ve Albenese ile görüsüp görüsmedigine dair soruyu ise gülerek, "Borç para istemedim." seklinde yanitladi.

- "Denizalti insasi, ülke ekonomilerine de katki saglayacak"

Albenese de Mayis ayindaki Avustralya, Hindistan, Japonya ve ABD'den olusan Dörtlü Güvenlik Diyalogu (Quad) zirvesi kapsaminda Biden'i Avustralya'da görmeyi dört gözle bekledigini ifade etti.

Biden ile düzenli iletisim kurarak, kisisel dostluk iliskisi ve güven tesis ettiklerini söyleyen Albenese, bugünkü anlasma ile ortak gelecekleri için önemli bir adim attiklarini söyledi.

Albenese, Biden'a tarihte ikinci kez nükleer denizalti teknolojisini kendileriyle paylasmalarindan duydugu memnuniyeti dile getirerek, bunun çok önemli oldugunu vurguladi. Avustralya Basbakani, bugün atilan adimi sadece bir savunma ve güvenlik plani olarak degil, ayni zamanda bir ekonomik olan olarak da gördüklerini aktardi.

Ayrica, iklim degisikligini kendilerinin de ulusal güvenlik sorunu olarak gördüklerini aktaran Albenese, Enflasyonu Düsürme Yasasi kapsaminda iklim degisikligini önlemek için atilan adimlari övdü.

ABD Baskani Biden, Twitter'dan yaptigi paylasimda da Hint-Pasifik'in "açik ve güvenli" kalmasini saglamak için son teknoloji ürünü yeni bir denizalti gelistirdiklerini belirtti. Bu kapsamda ordulari, bilim insanlari ve mühendisleri bir araya getireceklerini kaydeden Biden, bu sayede çok sayida "iyi maasli" istihdam da yaratabileceklerini ifade etti.

Avustralya Basbakani Albanese de Twitter'dan, AUKUS kapsaminda bugün atilan adimin, "Avustralya, ABD ve Ingiltere arasindaki dostlukta yeni bir sayfa" oldugu mesajini paylasti. Bu sayede Avustralya'nin bölgede ulusal güvenlik ve istikrarinin güçlenecegini kaydeden Albanese, ayrica ülkesinin savunma kabiliyetinin gelisecegini kaydetti.

Albanese, ABD ve Ingiltere ile yeni nesil denizaltilarin üretimi için birlikte çalisacaklarini kaydederek, "(Denizaltilar) Avustralyalilar tarafindan insa edilecek, Avustralya Donanmasi tarafindan komuta edilecek ve Avustralya tersanelerinde Avustralyalilar tarafindan idame ettirilecek." ifadesine yer verdi.

Bu sürede Avustralyali personelin gereken egitimi alarak becerilerini gelistirecegini belirten Albanese, üç adet "Virginia" sinifi nükleer denizalti satin alacaklarini bildirdi. Albanese, AUKUS sayesinde Avustralya genelinde 20 bin kisiye istihdam yaratacaklarini aktararak, bunun "tarihi bir yatirim" oldugu degerlendirmesinde bulundu.

AUKUS'un bu yüzyili "dönüstürebilecek" bir proje oldugunu kaydeden Albanese, bu kapsamda atilacak adimlarin Avustralya ekonomisine saglayacagi katkidan bahsetti.